DWMED

W skład proszku do pieczenia wchodzą zwykle dwa związki chemiczne – wodorowęglan sodu (soda oczyszczona) lub wodorowęglan amonu (tzw. amoniak do pieczenia). W temperaturze wypieku równej 180 ^oC oba rozkładają się z wydzieleniem gazowych produktów, przy czym podczas rozkładu sody oczyszczonej powstaje dodatkowo związek chemiczny o stałym stanie skupienia, zawierający 43,4% sodu.

Do wypieku 600 g ciasta (1000 hPa) wykorzystano 15 g wodorowęglanu amonu. Gazowe produkty reakcji jego rozkładu spowodowały spulchnienie ciasta.

Napisz równania reakcji chemicznych w wyniku przebiegu których powstały związki chemiczne, które spowodowały spulchnienie ciasta, w zależności od zastosowanego proszku do pieczenia.

Na minerał zawierający po 0,1 mola każdego z węglanów: baru, srebra oraz wapnia podziałano stechiometryczną ilością stężonego roztworu kwasu azotowego(V). Zawartość naczynia ogrzewano, a po ochłodzeniu uzupełniono wodą do wyjściowej objętości roztworu.

W jaki sposób za pomocą jednej reakcji chemicznej można potwierdzić obecność wyłącznie jonów srebra w mieszaninie uzyskanej w wyniku działania kwasu azotowego(V) na minerał? Napisz jej równanie w formie jonowej skróconej oraz podaj spodziewane obserwacje.

Na minerał zawierający po 0,1 mola każdego z węglanów: baru, srebra oraz wapnia podziałano stechiometryczną ilością stężonego roztworu kwasu azotowego(V). Zawartość naczynia ogrzewano, a po ochłodzeniu uzupełniono wodą do wyjściowej objętości roztworu.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie przebiegającej reakcji chemicznej.

Wiele soli nie istnieje w postaci wodnych roztworów, ponieważ w odpowiednich warunkach ulegają praktycznie nieodwracalnej reakcji hydrolizy.

Do wody destylowanej wprowadzono próbkę siarczku glinu i zaobserwowano zmętnienie zawartości naczynia oraz wydzielenie się gazu o charakterystycznym zapachu zgniłych jaj.

Napisz równanie reakcji chemicznej jaka przebiegła.

Niektóre węgliki w reakcji z wodą mogą posłużyć do laboratoryjnego (na niewielką skalę) otrzymywania pewnych gazowych węglowodorów. W dwóch różnych zlewkach umieszczono karbid (CaC₂) oraz węglik glinu (Al₄C₃) i ostrożnie wprowadzano do nich wodę. Po pewnym czasie stwierdzono, że z naczyń nie wydzielają się już substancje gazowe, a uzyskane układy są białymi zawiesinami wodorotlenków.

Spośród odczynników:

Handlowy siarczek żelaza(II) otrzymuje się w wyniku stapiania opiłków żelaza z siarką. Związek ten bywa zanieczyszczony jednym z substratów opisanej przemiany i wyko-rzystywany jest między innymi do otrzymywania siarkowodoru. Reakcję prowadzi się wówczas w aparacie Kippa z udziałem kwasu solnego, przy czym powstały produkt gazowy zwykle zanieczyszczony jest wtedy najlżejszym znanym nam gazem.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Napisz w formie jonowej skróconej równania dwóch zachodzących w aparacie Kippa reakcji chemicznych, prowadzących do uzyskania zanieczyszczonego siarkowodoru.

3-metylopentan można otrzymać w kilku etapach reakcyjnych, stosując jako wyjściowy substrat węglan wapnia, według ogólnego schematu:

Mając do dyspozycji wymieniony substrat oraz inne substancje nieorganiczne, zaprojektuj ciąg syntez chemicznych, którego celem będzie otrzymanie 3-metylopentanu. Zapisz równania przebiegających reakcji chemicznych uwzględniając jedynie oczekiwane ich produkty organiczne i nieorganiczne oraz uwzględnij warunki prowadzenia procesów. W kolejnych etapach możesz skorzystać z uzyskanych wcześniej związków organicznych.

Gliceryna jest popularnym w chemii kosmetyków związkiem nawilżającym. Substancja taka może jednak również stanowić wyjściowy substrat w wielu syntezach organicznych, na przykład – w celu uzyskania alkanu o nazwie 2,3-dimetylobutan:

Wychodząc od gliceryny i mając do dyspozycji jeszcze dowolne substancje nieorganiczne, zaprojektuj ciąg syntez chemicznych, którego celem będzie otrzymanie opisanego alkanu. Zapisz równania przebiegających reakcji chemicznych uwzględniając jedynie oczekiwane ich produkty organiczne i nieorganiczne oraz uwzględnij warunki prowadzenia procesów. W kolejnych etapach możesz skorzystać z uzyskanych wcześniej związków organicznych.

W celu odróżnienia aldozy od ketozy jako zamiennik bromu można zastosować płyn Lugola. Do probówki z mieszaniną izomerów etylobenzenu mających jeden sześciowęglowy pierścień aromatyczny wprowadzono nieco wody destylowanej. Do uzyskanego układu wkroplono płyn Lugola, a zawartością naczynia energicznie wstrząśnięto i pozostawiono na kilka minut. Następnie dodano wodny roztwór pewnego monosacharydu oraz wodorowęglan sodu. Probówkę umieszczono w gorącej łaźni wodnej. Podczas prowadzenia opisanego eksperymentu wykonane zostały dwie fotografie.

Podkreśl wyrażenia w nawiasach tak, aby powstały zdania prawdziwe.

W celu odróżnienia aldozy od ketozy jako zamiennik bromu można zastosować płyn Lugola. Do probówki z mieszaniną izomerów etylobenzenu mających jeden sześciowęglowy pierścień aromatyczny wprowadzono nieco wody destylowanej. Do uzyskanego układu wkroplono płyn Lugola, a zawartością naczynia energicznie wstrząśnięto i pozostawiono na kilka minut. Następnie dodano wodny roztwór pewnego monosacharydu oraz wodorowęglan sodu. Probówkę umieszczono w gorącej łaźni wodnej. Podczas prowadzenia opisanego eksperymentu wykonane zostały dwie fotografie.

Przeczytaj uważnie opisy substancji niebezpiecznych:

Brom jest substancją działającą toksycznie na organizmy wodne, powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu.

Płyn Lugola może powodować uszkodzenie gruczołu tarczycy poprzez długotrwałe lub powtarzane narażenie (w przypadku połknięcia).

Mieszanina izomerów etylobenzenu jest łatwopalna. Może powodować uszkodzenie narządów w następstwie długotrwałego lub powtarzanego narażenia. Podejrzewa się, że działa szkodliwie na płodność lub na dziecko w łonie matki.

Na podstawie: Chempur^® oraz Carl ROTH^®, Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych, 2021.

Dla bromu oraz izomerów etylobenzenu przyporządkuj po dwa spośród niżej zamieszczonych piktogramów ostrzegawczych, a w przypadku płynu Lugola – jeden.

Gaz syntezowy może posłużyć jako substrat wyjściowy do produkcji wielu związków organicznych. Z mieszaniny takiej można na przykład uzyskać w wieloetapowym procesie reakcyjnym ester o nazwie mrówczan metylu, co ilustruje schemat:

Mając do dyspozycji wymienione substraty oraz inne substancje nieorganiczne, zaprojektuj ciąg syntez chemicznych, którego celem będzie otrzymanie mrówczanu metylu. Zapisz równania przebiegających reakcji chemicznych uwzględniając jedynie oczekiwane ich produkty organiczne i nieorganiczne oraz uwzględnij warunki prowadzenia procesów. W kolejnych etapach możesz skorzystać z uzyskanych wcześniej związków organicznych.

Benzen stanowi substrat wyjściowy wykorzystywany w syntezach wielu różnych związków aromatycznych. Może posłużyć na przykład do otrzymania 4-bromoaniliny w wieloetapowym procesie według skróconego schematu:

Wychodząc od benzenu i mając do dyspozycji jeszcze dowolne substancje nieorganiczne, zaprojektuj ciąg syntez chemicznych, którego celem będzie otrzymanie 4-bromoaniliny. Zapisz równania przebiegających reakcji chemicznych uwzględniając jedynie oczekiwane ich produkty organiczne i nieorganiczne oraz uwzględnij warunki prowadzenia procesów. W kolejnych etapach możesz skorzystać z uzyskanych wcześniej związków organicznych.

Za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego zbadano odczyn wodnych roztworów kilku związków chemicznych. Wprowadzony do nich indykator przyjął barwę X, a w przypadku innych – barwę Y, co ilustruje fotografia.

Spośród podanych poniżej wskaż te odczynniki, które mogły przyczynić się do pojawienia barwy X papierka wskaźnikowego oraz te, które odpowiadają za jego barwę Y.

Pierwiastki X i Z leżą w czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek X jest metalem, natomiast pierwiastek Z – niemetalem. W stanie podstawowym atomów obu tych pierwiastków tylko jeden elektron jest niesparowany. Znajduje się on na ostatniej powłoce. Niesparowany elektron atomu pierwiastka X znajduje się na innej podpowłoce niż niesparowany elektron atomu pierwiastka Z. Ponadto wiadomo, że pierwiastek X tworzy tlenki o wzorach X₂O i XO oraz że ten metal jest jednym z najlepszych przewodników ciepła i elektryczności. Pierwiastek Z występuje w postaci dwuatomowych cząsteczek.

Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz symbole pierwiastków X i Z, dane dotyczące ich położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego, do którego należy każdy z pierwiastków.

Pierwiastki X i Z leżą w czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek X jest metalem, natomiast pierwiastek Z – niemetalem. W stanie podstawowym atomów obu tych pierwiastków tylko jeden elektron jest niesparowany. Znajduje się on na ostatniej powłoce. Niesparowany elektron atomu pierwiastka X znajduje się na innej podpowłoce niż niesparowany elektron atomu pierwiastka Z. Ponadto wiadomo, że pierwiastek X tworzy tlenki o wzorach X₂O i XO oraz że ten metal jest jednym z najlepszych przewodników ciepła i elektryczności. Pierwiastek Z występuje w postaci dwuatomowych cząsteczek.

Przedstaw konfigurację elektronową jonu X²⁺ (stan podstawowy). Zastosuj skrócony zapis konfiguracji elektronowej z symbolem gazu szlachetnego.