DWMED

W skład ucha człowieka wchodzą m.in. elementy:

trąbka słuchowa,
kowadełko,
błona bębenkowa,
małżowina uszna,
strzemiączko.

a) Spośród wymienionych elementów ucha wybierz wszystkie te, które są zbudowane z tkanki kostnej.

b) Podaj, który z wymienionych elementów ucha występuje na granicy ucha zewnętrznego i środkowego.

Na schemacie przedstawiono prosty łuk odruchowy, w skład którego wchodzą dwa neurony, ale nie zaznaczono kierunku przepływu impulsu nerwowego (informacji nerwowej).

a) Określ kierunek przepływu informacji nerwowej w przedstawionym łuku odruchowym – narysuj na schemacie strzałki nad neuronami.

b) Podkreśl poniżej trzy struktury, które pełnią funkcję efektorów w łuku odruchowym.

pręcik siatkówki
mięsień biceps
kubek smakowy
ciałko czuciowe skóry
ślinianka

Na schemacie przedstawiono budowę ośrodkowego układu nerwowego człowieka.

a) Podaj nazwę elementu budowy ośrodkowego układu nerwowego oznaczonego na schemacie literą A oraz przedstaw jedną funkcję, jaką ten element pełni w organizmie człowieka.

Nazwa elementu A:
Funkcja:

b) Wymień nazwy dwóch struktur szkieletu człowieka, które chronią ośrodkowy układ nerwowy przed uszkodzeniem.

1.
2.

Na schematach (A–C), bez zachowania prawidłowej kolejności, zilustrowano reakcje psa na różne rodzaje bodźców podczas powstawania odruchu warunkowego.

Podaj, na którym schemacie zilustrowano wykształcony u psa odruch warunkowy. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do mechanizmu jego powstawania.

Soczewka oka wykazuje dużą elastyczność. We właściwej pozycji utrzymywana jest dzięki mięśniowi rzęskowemu. Jeśli mięsień jest rozluźniony, soczewka przybiera kształt bardziej płaski i oko postrzega wówczas wyraźnie przedmioty odległe, a jeśli się kurczy – kształt bardziej wypukły (zakrzywiony) i oko skupione jest na obiektach bliskich. Kiedy człowiek się starzeje, soczewka staje się mniej elastyczna i bardziej płaska.

Przedstaw konsekwencje zmniejszonej elastyczności soczewki dla widzenia przedmiotów z bliska u osób wcześniej zdrowych.

Człowiek odbiera ze środowiska różnorodne bodźce, które w narządach zmysłów są przetwarzane na impulsy nerwowe i analizowane w odpowiednich obszarach kory mózgowej.

Uzupełnij tabelę opisującą odbieranie oraz przetwarzanie bodźców wzrokowych i słuchowych. Wpisz odpowiednie nazwy.

Badano wpływ niedoboru witamin w diecie kobiet na ryzyko wystąpienia wady cewy nerwowej u urodzonych przez nie dzieci. W tym celu porównano dwie grupy kobiet i przebadano ich nowo narodzone dzieci.

• Grupa I – kobiety, które planowały ciążę i uzupełniały dietę o witaminy
• Grupa II – kobiety, które nie uzupełniały diety o witaminy ani przed ciążą, ani w czasie ciąży.

Wyniki tego badania przedstawiono w tabeli.

a) Wyjaśnij, dlaczego do opisanego badania potrzebny był udział wymienionych dwóch grup kobiet.

b) Na podstawie wyników badania sformułuj wniosek dotyczący wpływu diety matki na występowanie wad rozwojowych u niemowląt.

W komórkach mysich kubków smakowych reagujących na smak słodki wykryto trzy rodzaje białek receptorowych, oznaczonych jako: T1R1, T1R2 i T1R3. Aby sprawdzić, które z tych receptorów są odpowiedzialne za odczuwanie słodkiego smaku, przeprowadzono doświadczenie na myszach genetycznie zmodyfikowanych.
Każdej z czterech badanych grup myszy wyciszono inne geny, co ujawniało się obecnością odpowiednio różnych rodzajów białek receptorowych. Badanym myszom podawano roztwory sacharozy o różnym stężeniu i obserwowano częstość ich lizania. Wyniki eksperymentu przedstawiono na wykresie. Krzywe dotyczą myszy z obecnością określonych receptorów.

Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotyczący zależności między obecnością odpowiednich białek receptorowych a odczuwaniem słodkiego smaku.

Ślimak to część ucha zawierająca czuciowy narząd spiralny – narząd Cortiego, wrażliwy na fale dźwiękowe. Informacje z tego narządu odbiera nerw słuchowy, który jest częścią nerwu przedsionkowo-ślimakowego, przekazującego je do mózgowia.

1. Zapisz litery oznaczające elementy budowy ucha wybrane spośród A–F, w kolejności przemieszczania się fali dźwiękowej: od momentu podrażnienia błony bębenkowej do przetworzenia dźwięku na sygnały nerwowe.

A. błona podstawna
B. kowadełko
C. młoteczek
D. narząd spiralny
E. okienko owalne
F. strzemiączko

błona bębenkowa → …….. → nerw słuchowy

2. Zaznacz rodzaj nerwów, do których należy nerw przedsionkowo-ślimakowy.

A. nerwy obwodowe
B. nerwy czaszkowe
C. nerwy rdzeniowe

3. Podaj nazwy zmysłów, których narządy unerwiane są przez nerw przedsionkowo–ślimakowy.

Na rysunkach A i B przedstawiono dwa hipotetyczne połączenia między neuronami przez liczne synapsy.

Podaj, na którym z rysunków – A czy B – zilustrowano prawidłowe połączenie dwóch neuronów przez synapsy. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając budowę neuronu i kierunek przepływu impulsu nerwowego.

Prawidłowe połączenie neuronów zilustrowano na rysunku …., ponieważ ……. .

Na schemacie przedstawiono budowę struktur występujących w uchu człowieka.

a) Zaznacz, w której części ucha występują przedstawione struktury.

A. w uchu zewnętrznym
B. w uchu środkowym
C. w uchu wewnętrznym

b) Podaj, jaką funkcję pełnią komórki rzęsate w odbieraniu informacji ze środowiska zewnętrznego.

Na rysunku przedstawiono przekrój poprzeczny rdzenia kręgowego. Cyframi 1–5 oznaczono neurony – mogące tworzyć łuki odruchowe warunkowe i bezwarunkowe.

Uporządkuj, w kolejności przekazywania informacji, oznaczenia cyfrowe tych neuronów (1–5), które tworzą łuk odruchowy w odruchu bezwarunkowym.

Na rysunku przedstawiono rolę acetylocholiny w przekazywaniu impulsu nerwowego
w synapsie chemicznej.

Korzystając z rysunku, opisz rolę acetylocholiny w przekazywaniu impulsu nerwowego.

Na rysunku przedstawiono budowę oka.

a) Podaj rolę mięśnia rzęskowego w ostrym widzeniu przedmiotów oglądanych z różnej odległości.

b) Wymień cztery elementy optyczne oka w takiej kolejności, w jakiej przechodzi przez nie promień świetlny, zanim dotrze do siatkówki.

Przekazywanie pobudzenia z jednej komórki nerwowej na drugą komórkę nerwową odbywa się przez synapsy. Ze względu na mechanizm działania można wyróżnić dwa typy synaps: chemiczne i elektryczne. W synapsie chemicznej pobudzenie przekazywane jest za pośrednictwem neuroprzekaźnika, natomiast w synapsie elektrycznej błony sąsiadujących neuronów leżą bardzo blisko siebie i są połączone kanałami (koneksonami), zbudowanymi ze specyficznego białka, umożliwiającymi przepływ jonów pomiędzy komórkami.

Na rysunkach przedstawiono budowę i sposób działania synapsy chemicznej (A) i elektrycznej (B).

1. Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące działania synaps są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

2. Określ, jaki wpływ na przekazywanie pobudzenia będzie miał niedobór jonów wapnia w płynie międzykomórkowym otaczającym neuron. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając funkcję, jaką te jony pełnią w przekazywaniu sygnału.

3. Wyjaśnij, dlaczego w synapsach chemicznych cząsteczki neuroprzekaźnika po spełnieniu swojej funkcji są bardzo szybko usuwane ze szczeliny synaptycznej. W odpowiedzi uwzględnij mechanizm depolaryzacji błony postsynaptycznej.