DWMED

Rytmiczne skurcze serca przebiegają pod wpływem bodźców powstających w samym sercu. Włókna mięśnia sercowego, tworzące układ bodźcowo-przewodzący, mają charakterystyczną budowę. Ich błona komórkowa odznacza się zdolnością do rytmicznej depolaryzacji, co jest przyczyną wytwarzania impulsów elektrycznych pobudzających skurcze serca. Na pracę serca wpływają również bodźce fizjologiczne oraz sygnały z autonomicznego układu nerwowego, które mogą hamować lub pobudzać jego własny rytm.

Na schemacie przedstawiono elementy (A–C) układu bodźcowo-przewodzącego serca człowieka.

a) Wybierz ze schematu i zapisz literę: A, B lub C, którą oznaczono element układu bodźcowo-przewodzącego serca odgrywający rolę nadrzędną, i podaj jego nazwę.

b) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące układu bodźcowo-przewodzącego serca są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

c) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały regulujące działanie mechanizmów fizjologicznych wpływających na pracę serca. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Adrenalina wydzielana przez nadnercza (zwalnia / przyśpiesza) pracę serca. Wzrost temperatury ciała (hamuje / pobudza) aktywność układu bodźcowo-przewodzącego, dlatego gdy mamy gorączkę, nasze tętno jest (niższe / wyższe)

Na schematach przedstawiono układ krwionośny dżdżownicy (I) i układ krwionośny ryby (II).

1. Uzupełnij tabelę, w której porównasz budowę obu układów przedstawionych na schematach – wpisz właściwe określenia wybrane spośród podanych w nawiasach

2.
a) Podaj nazwy części serca ryby oznaczone na schemacie II literami A i B.

A. …………

B. …………

b) Określ, jaką funkcję pełnią naczynia włosowate występujące w powłoce ciała dżdżownicy.

a) Uzupełnij schemat – w prostokątach oznaczonych numerami 1.–3. wpisz odpowiednio: elementy morfotyczne krwi człowieka oraz składnik chemiczny osocza.

b) Określ funkcję, jaką pełnią w organizmie krwinki czerwone i płytki krwi.

Krwinki czerwone:

Płytki krwi:

W układzie krwionośnym człowieka występują trzy rodzaje naczyń krwionośnych: tętnice, żyły i naczynia włosowate. Poniżej przedstawiono zdjęcie preparatu przekroju poprzecznego żyły i tętnicy.

a) Porównaj cechy głównych żył i tętnic – wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe określenia, wybrane spośród podanych w nawiasach.

b) Podaj przykład funkcji, jaką pełnią włosowate naczynia krwionośne.

Do poradni genetycznej zgłosił się mężczyzna, którego ojciec zmarł na hemofilię. Ten mężczyzna nie jest chory na hemofilię i planuje potomstwo ze zdrową kobietą. W całej, licznej rodzinie kobiety od pokoleń nikt nie chorował na hemofilię.

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby utworzyły prawdziwą informację, którą mógłby otrzymać mężczyzna w poradni genetycznej, dotyczącą ryzyka wystąpienia hemofilii u jego przyszłego potomstwa. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

U Pańskiej partnerki, która nie jest chora na hemofilię, ani nie było w jej rodzinie takich przypadków, prawdopodobieństwo nosicielstwa jest (wysokie / niskie). Pan (może / nie może) być nosicielem tej choroby, ponieważ jest ona chorobą determinowaną przez gen znajdujący się na (autosomie / chromosomie Y / chromosomie X). Dlatego (mógł / nie mógł) go Pan odziedziczyć po swoim ojcu. Z tych względów niebezpieczeństwo wystąpienia hemofilii (tylko u synów / tylko u córek / u dzieci bez względu na płeć) jest bardzo (niskie / wysokie).

Na schemacie przedstawiono budowę serca człowieka.

a) Uzupełnij schemat – wpisz w wyznaczone miejsca właściwe określenia tak, aby powstał prawidłowy opis kierunku przepływu krwi przez serce. Wybierz je spośród wymienionych.

do dużego obiegu
z dużego obiegu
do małego obiegu
z małego obiegu

b) Podaj, które z naczyń krwionośnych oznaczonych na schemacie numerami 1.–4. to żyła płucna, i określ, czy krew płynąca tą żyłą jest odtlenowana, czy – utlenowana.

Żyła płucna: ……
Płynie w niej krew: ……

Dziedziczenie grup krwi w układzie AB0 jest uwarunkowane przez allele wielokrotne: IA, IB, i.

Podaj genotypy rodziców, dla których potomstwa istnieje jednakowe prawdopodobieństwo wystąpienia każdej z możliwych grup krwi. Odpowiedź uzasadnij – zapisz krzyżówkę genetyczną i określ w polach krzyżówki fenotypy potomstwa. Zastosuj oznaczenia alleli podane w tekście.

Genotyp matki:

Genotyp ojca:

Układ grupowy krwi AB0 jest uwarunkowany przez obecność w błonach erytrocytów dwóch zestawów antygenów: A i B, które w rezultacie dają cztery grupy krwi: grupę krwi A, B, AB i 0. Organizm rozpoznaje własne antygeny i nie wytwarza przeciwko nim przeciwciał.
W osoczu krwi występują przeciwciała (aglutynina α i aglutynina β) skierowane przeciwko antygenom, których nie ma w błonach erytrocytów.

W celu określenia grupy krwi wykonano doświadczenie: krew o nieznanej grupie dodano do surowicy zawierającej aglutyninę α (próba I) i do surowicy zawierającej aglutyninę β (próba II).

a) Na podstawie przedstawionych informacji określ grupę krwi badanego pacjenta i wpisz jej nazwę w tabeli.

b) Określ, jaki byłby wynik doświadczenia z grupą krwi „0”. W odpowiedzi uwzględnij obie próby doświadczenia.

Próba I:

Próba II:

Zarówno lewa, jak i prawa część serca składa się z dwóch jam: znajdującego się wyżej przedsionka i położonej niżej komory. Podczas cyklu pracy serca krew przepływa z żył do przedsionków, z przedsionków do komór, a następnie – z komór do tętnic. Lewa i prawa część serca są od siebie oddzielone.

Na podstawie informacji z tekstu i własnej wiedzy uzupełnij tabelę.

Anemia sierpowata jest wynikiem mutacji w genie β-globiny – polipeptydu wchodzącego w skład hemoglobiny. Hemoglobina zmieniona na skutek mutacji ma mniejsze powinowactwo do tlenu, a wypełnione nią krwinki czerwone są kształtu sierpowatego i mają tendencję do rozpadania się, co prowadzi do anemii.
Choroba dziedziczy się w sposób autosomalny recesywny. Heterozygoty – ludzie z jednym zmutowanym allelem a – mają we krwi sierpowate erytrocyty, ale nie prowadzi to do objawów anemii.
Rodzicom niewykazującym objawów anemii urodziło się dziecko chore na anemię sierpowatą.

a) Zapisz genotypy tych rodziców oraz wszystkie możliwe genotypy ich potomstwa.

Genotyp matki:

Genotyp ojca:

Możliwe genotypy ich dzieci:

b) Zapisz krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie chore na anemię sierpowatą.

Na wykresie przedstawiono krzywą dysocjacji hemoglobiny matki i krzywą dysocjacji hemoglobiny płodu.

Na podstawie porównania krzywych dysocjacji hemoglobiny płodu i hemoglobiny matki oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Na rysunku przedstawiono budowę serca ludzkiego, na którego powierzchni zaznaczono naczynia wieńcowe.

Wyjaśnij, na czym polega związek między miażdżycą naczyń wieńcowych a zawałem mięśnia sercowego. W odpowiedzi uwzględnij funkcję tych naczyń.

Na rysunku przedstawiono schemat budowy układu krwionośnego człowieka oraz powiązanie tego układu z układem oddechowym.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące powiązania strukturalnego i funkcjonalnego układu oddechowego z układem krwionośnym są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Grupę 15 uczniów na lekcji biologii poddano obserwacji, podczas której zmierzono tętno (liczbę skurczów serca w określonym czasie) u każdego ucznia w stanie spoczynku i po wykonaniu wysiłku fizycznego (10 przysiadów). Wyniki pomiaru zapisano w odpowiedniej tabeli.

Określ cel przeprowadzonej obserwacji.

Grupy krwi układu AB0 człowieka są warunkowane przez gen mający trzy allele: I A, I B oraz i. Kobieta mająca grupę krwi AB i mężczyzna mający grupę krwi B mają dziecko, które ma grupę krwi A.

a) Zapisz genotypy tych rodziców, stosując podane oznaczenia alleli genu.

Genotyp matki: …….

Genotyp ojca: ……..

b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB.

Prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB: …… %