DWMED

Olej lniany jest mieszaniną tłuszczy zawierających reszty kilku różnych wyższych kwasów nienasyconych, głównie oleinowego, linolowego oraz linolenowego. Cząsteczki wymienionych kwasów różnią się liczbą wiązań podwójnych C=C. W tabeli poniżej zebrano informacje na temat liczby oraz umiejscowienia w łańcuchu węglowym wiązań podwójnych między atomami węgla.

Liczba zmydlenia (L_z) określa wyrażoną w miligramach masę wodorotlenku potasu niezbędną do zmydlenia jednego grama tłuszczu. W wyniku analizy próbki oleju lnianego zidentyfikowano trzy frakcje (A÷C) trójglicerydów:

A – zawiera dwie reszty kwasu oleinowego i jedną linolowego,

B – zawiera dwie reszty kwasu linolenowego i jedną linolowego,

C – zawiera po jednej reszcie każdego z kwasów wymienionych w informacji wstępnej.

Dla poszczególnych frakcji wyznaczono ich liczby zmydlenia (191 mg, 190 mg, 192 mg), lecz zapomniano o ich przypisaniu do zawartości poszczególnych naczyń.

Przyporządkuj poszczególnym frakcjom wymienione wartości L_z, a następnie sformułuj wniosek opisujący zależność wartości liczby zmydlenia trójglicerydu od jego masy molowej.

Liczba jodowa (L_j) określa masę jodu, jaka przyłącza się do 100 g tłuszczu.  Dla pewnego trójglicerydu o masie cząsteczkowej równej 888 u liczba jodowa wynosi 28,6 g.

Wiedząc, że jedna z reszt kwasowych tego związku chemicznego jest pochodną drugiej z nich, a stosunek wagowy uzyskanych w wyniku jego zmydlenia soli sodowych równy jest 2:1, narysuj wzory stereochemiczne cząsteczek obu enancjomerów opisanego trójglicerydu.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne z udziałem oleju rzepakowego, stearyny oraz benzyny. Zawartość probówki z substancją stałą była ogrzewana, ale dopiero po dodaniu do niej drugiego odczynnika.

Po dodaniu stechiometrycznej ilości drugiego z odczynników, zawartością każdej z probówek energicznie wstrząśnięto.

Napisz, co zaobserwowano w probówkach z olejem rzepakowym do których dodano drugi odczynnik i wstrząśnięto ich zawartością?

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne z udziałem oleju rzepakowego, stearyny oraz benzyny. Zawartość probówki z substancją stałą była ogrzewana, ale dopiero po dodaniu do niej drugiego odczynnika.

Po dodaniu stechiometrycznej ilości drugiego z odczynników, zawartością każdej z probówek energicznie wstrząśnięto.

W wykropkowane pola wpisz numery odpowiednich probówek.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne z udziałem oleju rzepakowego, stearyny oraz benzyny. Zawartość probówki z substancją stałą była ogrzewana, ale dopiero po dodaniu do niej drugiego odczynnika.

Po dodaniu stechiometrycznej ilości drugiego z odczynników, zawartością każdej z probówek energicznie wstrząśnięto.

Zakładając, że jednym ze związków chemicznych znajdujących się w drugiej probówce był trójoleinian gliceryny, napisz równanie przebiegającej w tym naczyniu z jego udziałem reakcji chemicznej.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne z udziałem oleju rzepakowego, stearyny oraz benzyny. Zawartość probówki z substancją stałą była ogrzewana, ale dopiero po dodaniu do niej drugiego odczynnika.

Po dodaniu stechiometrycznej ilości drugiego z odczynników, zawartością każdej z probówek energicznie wstrząśnięto.

Część znajdującej się w czwartej probówce mieszaniny poreakcyjnej rozlano do dwóch nowych probówek i wstrząśnięto zawartością każdej z nich. Do pierwszego z naczyń dodano wodny roztwór kwasu solnego, a do drugiego – roztwór octanu magnezu. W każdym z naczyń odnotowano wytrącenie się osadu i jeszcze jeden wspólny objaw przebiegających w obu naczyniach reakcji chemicznych.

Napisz wzory sumaryczne oraz nazwy związków chemicznych wchodzących w skład każdego z osadów oraz podaj dodatkowy objaw przebiegających reakcji.

Przeprowadzono doświadczenie chemiczne z udziałem oleju rzepakowego, stearyny oraz benzyny. Zawartość probówki z substancją stałą była ogrzewana, ale dopiero po dodaniu do niej drugiego odczynnika.

Po dodaniu stechiometrycznej ilości drugiego z odczynników, zawartością każdej z probówek energicznie wstrząśnięto. Do pozostałej w czwartej probówce mieszaniny poreakcyjnej dodano kilka kropli fenoloftaleiny i zaobserwowano pojawienie się malinowego zabarwienia roztworu.

Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji chemicznych, jakie odpowiadają za  wyżej podane zabarwienie roztworu. Uwzględnij związki chemiczne będące pochodnymi składników stearyny.

Igepon A to syntetyczny anionowy środek powierzchniowo czynny, zawierający reszty kwasów – oleinowego oraz 2-hydroksyetanosulfonowego. Opisany związek chemiczny można przedstawić wzorem C₁₇H₃₃COOCH₂CH₂SO₃^–Na⁺.

Wyjaśnij, dlaczego Igepon A nie jest zaliczany do kationowych, lecz do anionowych środków powierzchniowo czynnych?

Igepon A to syntetyczny anionowy środek powierzchniowo czynny, zawierający reszty kwasów – oleinowego oraz 2-hydroksyetanosulfonowego. Opisany związek chemiczny można przedstawić wzorem C₁₇H₃₃COOCH₂CH₂SO₃^–Na⁺.

W środowisku silnej zasady Igepon A jest nietrwały i łatwo ulega wówczas rozkładowi z utworzeniem dwóch związków chemicznych o charakterze soli.

Napisz w formie jonowej skróconej równanie opisanej reakcji chemicznej.

Fluorochromy to substancje, które w wyniku absorpcji energii świetlnej o określonej długości fali – powodującej ich wzbudzenie, emitują światło o większej długości fali. Zjawisko emisji promieniowania świetlnego nazywa się fluorescencją, a jej natężenie jest proporcjonalne do stężenia fluorochromu. Na podstawie wykresu obrazującego zależność natężenia fluorescencji od stężenia substancji fluoryzującej stanowiącej wzorzec, możliwe jest określenie stężenia tej substancji w próbce, gdy znane są zmierzone wartości natężenia fluorescencji oznaczanych próbek. Opisaną zależność wyznacza się indywidualnie dla danego układu pomiarowego. Przykładem fluorochromu jest SF (sól sodowa fluoresceiny, M = 376 g∙mol^–1), w przypadku której natężenie fluorescencji mierzone jest z zastosowaniem roztworów buforowanych – o stałej wartości pH = 9. Rysunek poniżej ilustruje zależność natężenia fluorescencji od stężenia SF na podstawie pomiarów wykonanych spektrofotometrem Synergy HT firmy Biotek:

Na podstawie: R. Szczypiński, Moduł mikroprzepływowy do pomiarów cytometrycznych, Warszawa 2014.

Z wykresu tego wynika, że dla stężeń SF niższych niż 0,01 ng∙cm^–3, praktycznie niemożliwe jest precyzyjne określenie jej zawartości w próbce z zastosowaniem opisanego układu pomiarowego. Przyczyną tego jest fakt, że wartość natężenia fluorescencji w takim zakresie stężeń soli sodowej fluoresceiny odpowiada również roztworowi buforującemu.

Z dokładnością do cyfry jedności określ wartość natężenia fluorescencji jaka odpowiada roztworowi buforującemu w przedstawionym układzie pomiarowym.

Fluorochromy to substancje, które w wyniku absorpcji energii świetlnej o określonej długości fali – powodującej ich wzbudzenie, emitują światło o większej długości fali. Zjawisko emisji promieniowania świetlnego nazywa się fluorescencją, a jej natężenie jest proporcjonalne do stężenia fluorochromu. Na podstawie wykresu obrazującego zależność natężenia fluorescencji od stężenia substancji fluoryzującej stanowiącej wzorzec, możliwe jest określenie stężenia tej substancji w próbce, gdy znane są zmierzone wartości natężenia fluorescencji oznaczanych próbek. Opisaną zależność wyznacza się indywidualnie dla danego układu pomiarowego. Przykładem fluorochromu jest SF (sól sodowa fluoresceiny, M = 376 g∙mol^–1), w przypadku której natężenie fluorescencji mierzone jest z zastosowaniem roztworów buforowanych – o stałej wartości pH = 9. Rysunek poniżej ilustruje zależność natężenia fluorescencji od stężenia SF na podstawie pomiarów wykonanych spektrofotometrem Synergy HT firmy Biotek:

Na podstawie: R. Szczypiński, Moduł mikroprzepływowy do pomiarów cytometrycznych, Warszawa 2014.

Z wykresu tego wynika, że dla stężeń SF niższych niż 0,01 ng∙cm^–3, praktycznie niemożliwe jest precyzyjne określenie jej zawartości w próbce z zastosowaniem opisanego układu pomiarowego. Przyczyną tego jest fakt, że wartość natężenia fluorescencji w takim zakresie stężeń soli sodowej fluoresceiny odpowiada również roztworowi buforującemu.

W wyniku pomiarów spektrofotometrycznych stwierdzono, że natężenie fluorescencji pewnej próbki roztworu SF wynosi 3.

Oblicz stężenie molowe zawartej w niej soli sodowej fluoresceiny wiedząc, że (poza rozpuszczalnikiem) była to jedyna substancja fluoryzująca. Wynik wyraź w nmol∙dm^–3 (nanomolach na decymetr sześcienny) z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

Fluorochromy to substancje, które w wyniku absorpcji energii świetlnej o określonej długości fali – powodującej ich wzbudzenie, emitują światło o większej długości fali. Zjawisko emisji promieniowania świetlnego nazywa się fluorescencją, a jej natężenie jest proporcjonalne do stężenia fluorochromu. Na podstawie wykresu obrazującego zależność natężenia fluorescencji od stężenia substancji fluoryzującej stanowiącej wzorzec, możliwe jest określenie stężenia tej substancji w próbce, gdy znane są zmierzone wartości natężenia fluorescencji oznaczanych próbek. Opisaną zależność wyznacza się indywidualnie dla danego układu pomiarowego. Przykładem fluorochromu jest SF (sól sodowa fluoresceiny, M = 376 g∙mol^–1), w przypadku której natężenie fluorescencji mierzone jest z zastosowaniem roztworów buforowanych – o stałej wartości pH = 9. Rysunek poniżej ilustruje zależność natężenia fluorescencji od stężenia SF na podstawie pomiarów wykonanych spektrofotometrem Synergy HT firmy Biotek:

Na podstawie: R. Szczypiński, Moduł mikroprzepływowy do pomiarów cytometrycznych, Warszawa 2014.

Z wykresu tego wynika, że dla stężeń SF niższych niż 0,01 ng∙cm^–3, praktycznie niemożliwe jest precyzyjne określenie jej zawartości w próbce z zastosowaniem opisanego układu pomiarowego. Przyczyną tego jest fakt, że wartość natężenia fluorescencji w takim zakresie stężeń soli sodowej fluoresceiny odpowiada również roztworowi buforującemu.

Oceń poprawność poniższych zdań dotyczących wyników pomiarów w opisanym układzie. Wpisz literę „P” (prawda) lub literę „F” (fałsz).

Miareczkowanie alkacymetryczne jest metodą stosowaną do ilościowego oznaczania zawartości substancji chemicznej w jej wodnym roztworze. Podczas jego wykonywania, do roztworu analitu o znanej objętości, lecz nieznanym stężeniu molowym ostrożnie wprowadza się znajdujący w biurecie mianowany (o ściśle określonym stężeniu) roztwór titranta. Charakterystyczny podczas miareczkowania jest tzw. punkt równoważnikowy, czyli moment, w którym analit przereagował ilościowo z dodanym z biurety titrantem.

Na podstawie: R. Szczypiński, Projektowanie doświadczeń chemicznych. Dla maturzystów i nie tylko, Warszawa 2019.

W wyniku wykonanego miareczkowania 50 cm³ roztworu kwasu solnego roztworem zasady sodowej o wartości pH równej 13,3 ustalono, że początkowe stężenie analitu wynosiło 0,08 mol∙dm^–³.

Oblicz, ile cm³ roztworu titranta zużyto do momentu, w którym pH roztworu analitu wzrosło do wartości równej 3? Wynik podaj z dokładnością do trzech cyfr znaczących.

Miareczkowanie alkacymetryczne jest metodą stosowaną do ilościowego oznaczania zawartości substancji chemicznej w jej wodnym roztworze. Podczas jego wykonywania, do roztworu analitu o znanej objętości, lecz nieznanym stężeniu molowym ostrożnie wprowadza się znajdujący w biurecie mianowany (o ściśle określonym stężeniu) roztwór titranta. Charakterystyczny podczas miareczkowania jest tzw. punkt równoważnikowy, czyli moment, w którym analit przereagował ilościowo z dodanym z biurety titrantem.

Na podstawie: R. Szczypiński, Projektowanie doświadczeń chemicznych. Dla maturzystów i nie tylko, Warszawa 2019.

W wyniku wykonanego miareczkowania 50 cm³ roztworu kwasu solnego roztworem zasady sodowej o wartości pH równej 13,3 ustalono, że początkowe stężenie analitu wynosiło 0,08 mol∙dm^–³.

Oblicz, ile cm³ roztworu titranta zużyto do momentu, w którym osiągnięto punkt równoważnikowy?

Miareczkowanie alkacymetryczne jest metodą stosowaną do ilościowego oznaczania zawartości substancji chemicznej w jej wodnym roztworze. Podczas jego wykonywania, do roztworu analitu o znanej objętości, lecz nieznanym stężeniu molowym ostrożnie wprowadza się znajdujący w biurecie mianowany (o ściśle określonym stężeniu) roztwór titranta. Charakterystyczny podczas miareczkowania jest tzw. punkt równoważnikowy, czyli moment, w którym analit przereagował ilościowo z dodanym z biurety titrantem. Praktycznie w każdym przypadku, podczas miareczkowania, do roztworu analitu wprowadzany jest niewielki nadmiar roztworu titranta, który doprowadzi do trwałej zmiany zabarwienia zastosowanego wskaźnika alkacymetrycznego. Dlatego rzeczywisty punkt końcowy miareczkowania odpowiada wartości pH innej, niż punkt równoważnikowy.

Na podstawie: R. Szczypiński, Projektowanie doświadczeń chemicznych. Dla maturzystów i nie tylko, Warszawa 2019.

W wyniku wykonanego miareczkowania 50 cm³ roztworu kwasu solnego roztworem zasady sodowej o wartości pH równej 13,3 ustalono, że początkowe stężenie analitu wynosiło 0,08 mol∙dm^–³. W trakcie opisanego doświadczenia, jako wskaźnik wykorzystany został błękit tymolowy, którego górny zakres wskaźnikowy (zakres pH zmiany barwy) odpowiada wartościom pH z przedziału 8,0÷9,6. Powyżej pH 9,6 roztwory zawierające ten wskaźnik mają barwę niebieską, natomiast roztwory o odczynie obojętnym – żółtą.

Na podstawie niezbędnych obliczeń ustal, jakie zabarwienie przyjmie roztwór w punkcie końcowym opisanego w informacji wstępnej miareczkowania, jeśli wprowadzono dwie nadmiarowe krople roztworu titranta do roztworu uzyskanego w punkcie równoważnikowym? Przyjmij, że objętość jednej kropli wynosi 30 mm³.