DWMED

Na poniższym schemacie przedstawiono podstawowe rodzaje białkowych transporterów błonowych w podziale ze względu na kierunek przenoszenia transportowanych składników.

Do każdego z wymienionych w tabeli białek błonowych neuronu przyporządkuj odpowiedni rodzaj transportera.

Do każdego z wymienionych w tabeli gatunków przyporządkuj odpowiedni materiał budulcowy ściany komórkowej.

Błona komórkowa składa się z dwuwarstwy fosfolipidowej i związanych z nią białek. Na poniższym schemacie przedstawiono strukturę błony komórkowej.

1. Przeczytaj poniższy tekst i uzupełnij luki (1.–3.) wyrażeniami z tabeli, wybierając w każdym przypadku jedno z trzech zaproponowanych.

Elementem budowy błony komórkowej odpowiedzialnym za izolację komórki od środowiska zewnętrznego są (1), natomiast (2) odpowiadają za wymianę substancji ze środowiskiem zewnętrznym. Cechą fosfolipidów warunkującą zdolność tworzenia miceli i układów warstwowych w środowiskach zarówno hydrofobowych, jak i hydrofilowych jest (3).

2. Określ, które stwierdzenia dotyczące budowy błony komórkowej są prawdziwe, a które – fałszywe.

Na poniższym rysunku przedstawiono schematyczny rysunek fragmentu nabłonka jelitowego.
W błonie tych komórek występują dwa typy przenośników glukozy. Szczytowa część błony komórkowej, kontaktująca się ze światłem jelita, zawiera przenośniki sprzężone (symportery), które odpowiadają za pobieranie glukozy do wnętrza komórek. W częściach bocznych i części podstawnej błony komórkowej występują natomiast uniportowe przenośniki glukozy, które wyprowadzają glukozę do płynu zewnątrzkomórkowego.
W błonie komórek nabłonka jelitowego znajduje się również białko, określane jako ATPaza Na+/K+ lub pompa Na+/K+, które sprzęga wyprowadzanie Na+ z komórki z wprowadzaniem do niej K+. W ten sposób wewnątrz komórki utrzymuje stężenie Na+ około 10–30 razy mniejsze, a stężenie K+ około 10–30 razy większe niż w świetle jelita i płynie zewnątrzkomórkowym

1. Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.

Na rysunku numerem 1 oznaczono

A. fruktozę.
B. ATP.
C. jony Na+.
D. jony K+.

2. Określ, wybierając spośród A albo B, prawidłowe dokończenie zdania i wybierz odpowiednie uzasadnienie spośród 1.–3.

Transport glukozy przez białko oznaczone na schemacie literą A to transport

3. Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.

Transport glukozy zachodzący z udziałem białka oznaczonego na schemacie literą C to

A. dyfuzja prosta.
B. dyfuzja ułatwiona.
C. osmoza.
D. transport aktywny.

4. Wybierz prawidłowe dokończenie zdania.

Podczas transportu glukozy hydroliza ATP zachodzi w białku oznaczonym na schemacie

A. literą A.
B. literą B.
C. literą C.

5. Uzupełnij w poniższym tekście luki (1.–3.) wyrażeniami z tabeli, wybierając w każdym przypadku jedno z dwóch zaproponowanych.

Struktury komórkowe oznaczone na rysunku numerem 2 określane są jako (1), a ich kształt utrzymywany jest przez włókna cytoszkieletu zbudowane z (2). Struktury te są pokryte grubą warstwą (3), tworzącego rodzaj sita molekularnego i zawierającego enzymy uczestniczące w ostatnich etapach trawienia cukrów i białek.

Na poniżej fotografii spod transmisyjnego mikroskopu elektronowego przedstawiono chloroplast
fasoli. Za pomocą liter A–D oznaczono cztery różne struktury.

1. Dopasuj do podanych w tabeli elementów budowy chloroplastu odpowiednie oznaczenia literowe z mikrofotografii.

2. Określ lokalizację cyklu Calvina w chloroplaście, wybierając odpowiednie oznaczenie literowe z mikrofotografii.

A. struktura A.
B. struktura B.
C. struktura C.
D. struktura D.

Ektomikoryza to forma symbiozy, w której strzępki grzyba wnikają pomiędzy ściany komórek miękiszu kory pierwotnej korzeni, tworząc tzw. sieć Hartiga, ale nie przerastają komórek endodermy i nie wnikają do komórek walca osiowego. W rejonie sieci Hartiga następuje wymiana związków mineralnych i organicznych między oboma symbiontami: grzyb przekazuje roślinie m.in. sole mineralne, wodę, hormony i witaminy, a otrzymuje od niej głównie cukry, których z powodu braku chlorofilu – sam nie potrafi wytworzyć.

Wokół korzeni tworzy się opilśń (mufka grzybniowa). Strzępki grzyba przerastają środowisko glebowe, tworząc gęstą sieć dzięki
obecności licznych rozgałęzień. To one pobierają z gleby wodę i substancje pokarmowe, które sznurami grzybniowymi wędrują do rośliny. Ten typ mikoryzy jest charakterystyczny dla wielu panujących drzew strefy umiarkowanej i wszystkich lasotwórczych gatunków rodzimych.

Źródło: www.encyklopedialesna.pl/haslo/ektomikoryza

Określ, które stwierdzenia dotyczące mikoryzy są prawdziwe, a które – fałszywe.

Określ właściwe dokończenie zdania, wybierając spośród A albo B oraz spośród 1. albo 2.

Ściany komórkowe komórek kolenchymy zbudowane są głównie z

Uzupełnij w poniższym tekście luki (1.–3.) wyrażeniami z tabeli, wybierając w każdym przypadku jedno z dwóch zaproponowanych.

W budowie komórki bakterii Gram-dodatnich, w odróżnieniu od bakterii Gram-ujemnych, (1) dodatkowa zewnętrzna błona komórkowa. Ściana komórkowa bakterii Gram-dodatnich jest (2) od ściany bakterii Gram-ujemnych. Bakterie Gram-dodatnie barwią się na (3) w barwieniu metodą Grama.

Określ, które z wymienionych komórek roślinnych powstają w wyniku mejozy.

Uzupełnij w poniższym tekście luki (1.–3.) wyrażeniami z tabeli, wybierając w każdym przypadku jedno z dwóch zaproponowanych.

Korzenie roślin wykazują z reguły fototropizm (1), w którym strona nieoświetlona rośnie (2) niż storna oświetlona, co jest spowodowane (3) wzrostu wydłużeniowego komórek korzenia przez wysokie stężenie auksyny.

Uzupełnij w poniższym tekście luki (1.–3.) wyrażeniami z tabeli, wybierając w każdym przypadku jedno z dwóch zaproponowanych.

Otwieranie szparek jest spowodowane pobieraniem wody przez komórki szparkowe, wywołanym przez (1) w komórce stężenia substancji osmotycznie czynnych, do których należą jony (2) oraz (3).

Na poniższej rycinie przedstawiono trzy typy naczyń włosowatych człowieka.

• typ I – naczynia o ścianie ciągłej – śródbłonek jest ciągły, nie ma otworów i przerw. Ten rodzaj naczyń włosowatych ma selektywną przepuszczalność, która kontrolowana jest przez ciągłą warstwę śródbłonka.

• typ II – naczynia o ścianie okienkowej – śródbłonek posiada niewielkie otwory, które przesłonięte są przeponką. Ten typ charakteryzuje się dużą przepuszczalnością dla substancji wysokocząsteczkowych.

• typ III – naczynia zatokowe o ścianie nieciągłej – śródbłonek ma wiele otworów i przerw między poszczególnymi komórkami, dzięki temu przepuszczalność jest bardzo wysoka.

Źródło: Cichocki, Litwin i Mirecka (2002) Kompendium histologii (Wydanie 3) Rozdział 9. Układ naczyniowy, str. 182; www.medonet.pl

Dopasuj do wymienionych w tabeli struktur typowy dla nich typ naczyń włosowatych.

Na poniższej ilustracji przedstawiono rozwój poroża u jelenia kanadyjskiego (A) oraz wykształcone rogi owcy kanadyjskiej (B).

Określ, które stwierdzenia dotyczące rogów i poroża ssaków kopytnych są prawdziwe, a które – fałszywe.

Określ, które stwierdzenia dotyczące konkurencji są prawdziwe, a które – fałszywe.

W przewodzie pokarmowym owadów są aktywne m.in. następujące enzymy trawienne: amylaza, maltaza, peptydazy i lipazy. Jednakże procesy trawienne niektórych owadów wymagają udziału mikroorganizmów. Larwy kołatków, choć same nie potrafią trawić celulozy, korzystają z pomocy drożdży z klasy Sacchcaromycetes. Podobnie termity, w zależności od gatunku, trawią celulozę z udziałem protistów lub bakterii.

Na podstawie: Boczek J., Kiełkiewicz M., Owady – źródło wiedzy i inspiracji dla człowieka, Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, 2016 s. 32–40

1. Dopasuj do wymienionych w tabeli składników pokarmowych odpowiedni enzym, który go trawi.

2. Określ właściwe dokończenie zdania, wybierając spośród A albo B oraz spośród 1. albo 2.