Projektowanie doświadczenia polegającego na odróżnieniu alaniny od fenyloalaniny. Zadanie 37ab. Arkusz CKE chemia maj 2014 rozszerzony (2 punkty)
W poniższej tabeli przedstawiono wybrane dane na temat czterech aminokwasów białkowych. Symbol pI oznacza punkt izoelektryczny, który jest taką wartością pH roztworu, w którym stężenie jonu obojnaczego osiąga maksymalną wartość, natomiast stężenia formy anionowej i kationowej mają jednakową, najmniejszą wartość.
Zaplanuj doświadczenie, którego przebieg pozwoli na odróżnienie alaniny od fenyloalaniny. a) Uzupełnij poniższy schemat doświadczenia, wpisując nazwę odczynnika, po którego dodaniu do obu probówek i ogrzaniu ich zawartości możliwe będzie zaobserwowanie różnic w przebiegu doświadczenia z udziałem alaniny i fenyloalaniny. Odczynnik wybierz spośród następujących: − wodny roztwór chlorku żelaza(III) − świeżo strącony wodorotlenek miedzi(II) − wodny roztwór wodorotlenku sodu z fenoloftaleiną − rozcieńczony kwas solny z oranżem metylowym − mieszanina stężonych kwasów: azotowego(V) i siarkowego(VI) Wybrany odczynnik: b) Opisz zmiany możliwe do zaobserwowania w czasie doświadczenia, pozwalające na odróżnienie alaniny od fenyloalaniny. Probówka I: Probówka II:
Wskazanie przyczyny różnicy wartości punktu izoelektrycznego kwasu asparaginowego i lizyny. Zadanie 38. Arkusz CKE chemia maj 2014 rozszerzony (1 punkt)
W poniższej tabeli przedstawiono wybrane dane na temat czterech aminokwasów białkowych. Symbol pI oznacza punkt izoelektryczny, który jest taką wartością pH roztworu, w którym stężenie jonu obojnaczego osiąga maksymalną wartość, natomiast stężenia formy anionowej i kationowej mają jednakową, najmniejszą wartość.
Wskaż przyczynę różnicy wartości punktu izoelektrycznego kwasu asparaginowego i lizyny.
Ocena poprawności zdań dotyczących sacharozy oraz maltozy. Zadanie 39. Arkusz CKE chemia maj 2014 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzory (w projekcji Hawortha) dwóch disacharydów: maltozy i sacharozy.
W oddzielnych probówkach przygotowano wodne roztwory maltozy oraz sacharozy i dodano do nich świeżo strącony wodorotlenek miedzi(II). Następnie zawartość obu probówek zalkalizowano i ogrzano. W warunkach doświadczenia w probówce zawierającej roztwór maltozy zaobserwowano powstanie ceglastego osadu, natomiast w probówce z roztworem sacharozy wytrącił się czarny osad.
Wypełnij tabelę, wpisując literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, jeżeli jest fałszywe. 1. W reakcji z maltozą wodorotlenek miedzi(II) uległ redukcji do Cu2O, o czym świadczy powstanie ceglastego osadu. 2. Czarny osad powstający w probówce z roztworem sacharozy to CuO, który jest produktem rozkładu wodorotlenku miedzi(II). 3. Sacharoza nie wykazała właściwości redukujących, ponieważ w jej cząsteczkach wiązanie glikozydowe łączy pierwszy atom węgla reszty glukozy z drugim atomem węgla reszty fruktozy.
Rozszyfrowanie pierwiastka chemicznego na podstawie opisu jego elektronów. Zadanie 1a. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pierwiastka X wynika, że w tym atomie:
– elektrony rozmieszczone są na trzech powłokach elektronowych
– w powłoce walencyjnej liczba elektronów sparowanych jest równa liczbie elektronów niesparowanych.
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując symbol chemiczny pierwiastka X, dane dotyczące jego położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego), do którego należy pierwiastek X.
Zapis podpowłokowej elektronowej konfiguracji walencyjnej rozszyfrowanego pierwiastka. Zadanie 1b. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pierwiastka X wynika, że w tym atomie:
– elektrony rozmieszczone są na trzech powłokach elektronowych
– w powłoce walencyjnej liczba elektronów sparowanych jest równa liczbie elektronów niesparowanych.
Napisz fragment konfiguracji elektronowej atomu pierwiastka X opisujący rozmieszczenie w podpowłokach elektronów walencyjnych.
Zapis liczb kwantowych dla niesparowanego elektronu rozszyfrowanego pierwiastka chemicznego. Zadanie 1c. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Z konfiguracji elektronowej atomu w stanie podstawowym pierwiastka X wynika, że w tym atomie:
– elektrony rozmieszczone są na trzech powłokach elektronowych
– w powłoce walencyjnej liczba elektronów sparowanych jest równa liczbie elektronów niesparowanych.
Dla jednego ze sparowanych elektronów walencyjnych podaj wartości dwóch charakteryzujących go liczb kwantowych: głównej i pobocznej. Obie wartości wpisz do tabeli.
Wybór poprawnych wyrazów dotyczących tlenowców oraz fluorowców. Zadanie 2. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Na podstawie budowy atomów pierwiastków należących do 16. i 17. grupy i trzeciego okresu układu okresowego uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedno z określeń podanych w nawiasie, tak aby powstały zdania prawdziwe. Jądro atomu fluorowca ma ładunek ( mniejszy / większy ) niż jądro atomu tlenowca. Atom fluorowca ma ( mniejszy / większy ) promień atomowy niż atom tlenowca. Tlenowiec jest ( bardziej / mniej ) aktywny chemicznie od fluorowca.
Zapis równania reakcji jądrowej. Zadanie 3. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Na cześć wybitnego polskiego astronoma Mikołaja Kopernika pierwiastek o liczbie atomowej 112 otrzymał nazwę copernicium i symbol Cn. Reakcja prowadząca do otrzymania tego pierwiastka zachodzi pomiędzy jądrami 208Pb i 70Zn. Towarzyszy jej emisja pewnej cząstki wchodzącej w skład atomu.
Napisz równanie opisanej reakcji jądrowej. Uzupełnij wszystkie pola w podanym schemacie.
Obliczanie czasu po jakim pozostanie określona masa radionuklidu. Zadanie 4a. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (2 punkty)
Jednym z promieniotwórczych izotopów strontu jest 90Sr. Jego okres półtrwania wynosi około 28 lat. Izotop ten jest bardzo niebezpieczny dla człowieka, ponieważ ze względu na swoje właściwości chemiczne łatwo wbudowuje się w tkankę kostną w miejsce nieradioaktywnego izotopu innego pierwiastka.
Oblicz, po jakim czasie z próbki 90Sr o masie 51,2 mg pozostanie 0,4 mg tego izotopu.
Wskazanie symbolu pierwiastka chemicznego w miejsce którego wbudowuje się stront. Zadanie 4b. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Jednym z promieniotwórczych izotopów strontu jest 90Sr. Jego okres półtrwania wynosi około 28 lat. Izotop ten jest bardzo niebezpieczny dla człowieka, ponieważ ze względu na swoje właściwości chemiczne łatwo wbudowuje się w tkankę kostną w miejsce nieradioaktywnego izotopu innego pierwiastka.
Podaj symbol chemiczny pierwiastka, w miejsce którego wbudowuje się stront.
Wskazanie nakładających się orbitali walencyjnych podczas tworzenia się cząsteczek. Zadanie 5. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
W teorii orbitali molekularnych powstawanie wiązań chemicznych typu σ lub π wyjaśnia się, stosując do opisu tych wiązań orbitale cząsteczkowe odpowiedniego typu (σ lub π), które można utworzyć w wyniku właściwego nakładania odpowiednich orbitali atomowych atomów tworzących cząsteczkę.
Dane są cząsteczki: Cl2, H2, HF
Ustal, nakładanie jakich orbitali atomowych (s czy p) obu atomów należy koniecznie uwzględnić, aby wyjaśnić tworzenie wiązań typu σ w tych cząsteczkach. W tym celu przyporządkuj każdej literze a, b, c jeden ze wzorów: Cl2, H2, HF. a) orbital s jednego atomu – orbital s drugiego atomu b) orbital s jednego atomu – orbital p drugiego atomu c) orbital p jednego atomu – orbital p drugiego atomu a) b) c)
Wybór kwasów oraz zasad w teorii Arrheniusa. Zadanie 6a. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Dane są wzory:
HCl, LiOH, Ra(OH)2, C6H5OH, H3O+ , NO2– , S2− , OH–
Spośród wymienionych powyżej wzorów wybierz i wpisz do tabeli wzory wszystkich kwasów i wzory wszystkich zasad w teorii Arrheniusa.
Wybór kwasów oraz zasad w teorii Brønsteda. Zadanie 6b. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
Dane są wzory:
HCl, LiOH, Ra(OH)2, C6H5OH, H3O+ , NO2– , S2− , OH–
Spośród wymienionych powyżej wzorów wybierz i wpisz do tabeli wzory wszystkich drobin, które w roztworach wodnych mogą pełnić rolę kwasów, i wzory wszystkich drobin, które w roztworach wodnych mogą pełnić rolę zasad w teorii Brønsteda.
Określanie efektu cieplnego reakcji chemicznych. Zadanie 7a. Arkusz CKE chemia maj 2013 rozszerzony (1 punkt)
W poniższej tabeli podano schematyczne zapisy równań i informacje o przebiegu dwóch reakcji chemicznych.
Na podstawie powyższego opisu określ typ reakcji 1. i typ reakcji 2. ze względu na ich efekt cieplny. Reakcja 1.: Reakcja 2.:
