Glin jest pierwiastkiem, którego powierzchnię pokrywa pasywna warstwa tlenku, dlatego wiele reakcji chemicznych z udziałem tego metalu przebiega dopiero po mechanicznym usunięciu tlenku, lub po umieszczeniu w roztworze o odczynie silnie zasadowym.
W trzech probówkach umieszczono blaszki aluminiowe, przy czym tylko jedną z nich zarysowano usuwając w ten sposób pasywną warstwę tlenku. Do dwóch probówek wprowadzono roztwór azotanu(V) srebra, do trzeciej natomiast – wodny roztwór odczynnika Tollensa – mocnego elektrolitu zawierającego związek kompleksowy o wzorze [Ag(NH3)2]OH. W jednej z probówek objawy reakcji zaobserwowano praktycznie natychmiast, a w kolejnej – dopiero po kilkunastu godzinach. Fotografie 1.–3. w sposób losowy przedstawiają zawartość każdej z probówek po 24 godzinach od momentu rozpoczęcia eksperymentu.
Standardowy potencjał redukcji półogniwa
[Ag(NH3)2]+ + ē ⇄ Ag + 2NH3
ma wartość o wiele większą niż ‒0,828 V. W probówce, w której umieszczono odczynnik Tollensa glin został utleniony do postaci jonu kompleksowego o liczbie koordynacyjnej 4, w którym ligandami są aniony wodorotlenkowe. W trakcie przebiegającej reakcji chemicznej nie zaobserwowano jednak wydzielania się pęcherzyków gazu jak ma to miejsce w przypadku reakcji glinu z roztworem zasady potasowej, podczas której powstaje taki sam jon kompleksowy glinu.
Porównaj przebieg reakcji glinu z zasadą potasową oraz z odczynnikiem Tollensa. Napisz wzór sumaryczny słabszego utleniacza.
© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone