DWMED

Wyjaśnij, dlaczego infekcji górnych dróg oddechowych często towarzyszy stan zapalny ucha środkowego. W odpowiedzi odnieś się do budowy ucha.

Uczniowie postanowili sprawdzić, czy powietrze wydychane z płuc zawiera więcej dwutlenku węgla niż powietrze atmosferyczne.

W tym celu przygotowali:
• dwie szczelnie zamknięte kolby z wodą wapienną,
• dwa baloniki, z których jeden wypełnili powietrzem atmosferycznym, a drugi wydychanym powietrzem. Oba baloniki miały jednakową objętość po ich wypełnieniu.

Następnie przepompowano powietrze każdego z baloników do oddzielnych kolb z wodą wapienną i ponownie kolby szczelnie zamknięto.

Porównaj przewidywane wyniki obserwacji wody wapiennej w obu kolbach.

a) Określ kolejne etapy drogi, jaką odbywa wdychane powietrze w układzie oddechowym człowieka – wpisz w tabelę odpowiednio numery 2–7.

b) Podaj nazwę odcinka układu oddechowego, który to odcinek jest wspólny z układem pokarmowym.

Podczas wysiłku fizycznego w organizmie człowieka wzrasta zapotrzebowanie na tlen, wskutek czego następuje zwiększenie wentylacji płuc. Głównym czynnikiem wywołującym zwiększenie wentylacji płuc jest wzrost stężenia dwutlenku węgla we krwi i jednocześnie spadek poziomu tlenu. Chemoreceptory znajdujące się głównie w aorcie i tętnicy szyjnej przekazują informację o stężeniu CO2 do mózgu, gdzie zlokalizowane są ośrodki oddechowe.

a) Uporządkuj we właściwej kolejności etapy przekazywania informacji o zwiększonym stężeniu dwutlenku węgla we krwi człowieka. Wpisz w tabelę numery 2–5.

b) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało informacje prawdziwe. Podkreśl właściwe określenie w każdym nawiasie.

Podczas wdechu następuje zasysanie powietrza do płuc, gdyż skurcz przepony i mięśni międzyżebrowych skutkuje (uniesieniem / obniżeniem) przepony, (uniesieniem / obniżeniem) żeber i w efekcie (zwiększeniem / zmniejszeniem) objętości klatki piersiowej.

Na poniższym schemacie przedstawiono ułożenie klatki piersiowej i przepony człowieka podczas wentylacji płuc: podczas wdechu (A) i podczas wydechu (B).

Na podstawie schematu uzupełnij tabelę, w której porównasz zmiany w obrębie klatki piersiowej podczas wentylacji płuc. Wpisz właściwe określenia wybrane z wymienionych poniżej.

zmniejsza się    zwiększa się     wzrasta     obniża się     rozluźnia się      kurczy się

W wentylacji płuc wyróżnia się fazę czynną (wdech) i fazę bierną (wydech). Na rysunkach przedstawiono widok klatki piersiowej z boku podczas wdechu i podczas wydechu.

a) Podaj nazwę mięśnia oznaczonego na rysunkach literą X.

b) Oceń, czy poniższe informacje opisujące zjawiska zachodzące podczas wdechu i wydechu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Kręgowce lądowe, w tym także człowiek, są przystosowane do oddychania tlenem atmosferycznym. Wymiana gazowa odbywa się u nich za pomocą płuc.

1. Wymień jedną cechę budowy płuc człowieka charakterystyczną wyłącznie dla ssaków.

2. Wyjaśnij, w jaki sposób oddycha płód człowieka, i podaj, kiedy płuca płodu wypełniają się powietrzem.

Podaj, który z zestawów w tabeli (A–D) przedstawia skład gazów oddechowych w powietrzu wdychanym, a który – w powietrzu wydychanym.

Skład powietrza wdychanego:

Skład powietrza wydychanego:

Na rysunku przedstawiono budowę nabłonka wyściełającego tchawicę – narządu wchodzącego w skład dróg oddechowych człowieka.

a) Na podstawie rysunku opisz, na czym polega współdziałanie różnych komórek nabłonka tchawicy w oczyszczaniu wdychanego powietrza.

b) Podaj przykład funkcji tchawicy, innej niż oczyszczanie wdychanego powietrza.

Na rysunku przedstawiono schemat budowy układu krwionośnego człowieka oraz powiązanie tego układu z układem oddechowym.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące powiązania strukturalnego i funkcjonalnego układu oddechowego z układem krwionośnym są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

O częstości oddechów wykonywanych przez człowieka decyduje ośrodek znajdujący się w rdzeniu przedłużonym. Ten ośrodek jest wrażliwy na stężenie dwutlenku węgla. Wzrost stężenia CO2 we krwi skutkuje przyśpieszeniem częstości oddechów.

Wyjaśnij, dlaczego gdy ratuje się życie człowiekowi, u którego doszło do zatrzymania czynności oddechowych, podaje się mu tlen z domieszką dwutlenku węgla, a nie – czysty tlen.

W klatce piersiowej człowieka występuje 12 par żeber. Żebra łączą się z kręgami kręgosłupa za pomocą stawów, natomiast w przedniej części większość żeber jest połączona z mostkiem za pomocą tkanki chrzęstnej.

Praca klatki piersiowej, powodująca wentylację płuc, jest czynnością w zasadzie niezależną od woli, wykonywaną automatycznie. Ruchami oddechowymi kieruje układ nerwowy poprzez ośrodek oddechowy, znajdujący się w rdzeniu przedłużonym. Zostaje on pobudzony, gdy we krwi wzrasta stężenie CO2 .

Na rysunku przedstawiono budowę klatki piersiowej człowieka.

1.

a) Na podstawie rysunku i przedstawionych informacji uzupełnij zdania dotyczące budowy klatki piersiowej człowieka – wpisz w wyznaczone miejsca cyfry określające liczbę par poszczególnych rodzajów żeber.

Z mostkiem za pomocą tkanki chrzęstnej połączonych jest bezpośrednio …… par żeber, zwanych żebrami właściwymi. Kolejne ……. pary łączą się chrząstkami z ostatnimi żebrami
właściwymi, a ostatnie ……. pary to tzw. żebra wolne, które kończą się swobodnie w powłokach ciała.

b) Wykaż związek między połączeniem żeber z mostkiem i ze sobą za pomocą tkanki chrzęstnej a ruchami oddechowymi klatki piersiowej człowieka.

2.

Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, w jaki sposób zwiększony wysiłek fizyczny wzmaga intensywność ruchów oddechowych klatki piersiowej. W odpowiedzi uwzględnij mechanizm tego procesu.

Na rysunku przedstawiono zmiany w obrębie klatki piersiowej podczas wdechu i podczas wydechu.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące zmian objętości klatki piersiowej człowieka podczas wdechu i wydechu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa,
albo F – jeśli jest fałszywa.

Podwyższenie temperatury krwi dopływającej do ośrodka termoregulacji w podwzgórzu skutkuje uruchomieniem mechanizmów zwiększających utratę ciepła z organizmu człowieka, m.in. przez pogłębienie i przyśpieszenie oddechów oraz zwiększenie pojemności minutowej serca, a więc skróceniem czasu, w którym serce przepompowuje całą objętość krwi znajdującą się w układzie krwionośnym.

Wykaż związek między zwiększoną utratą ciepła z organizmu człowieka przez układ oddechowy.

1. a zwiększeniem pojemności minutowej serca:

2. a pogłębieniem i przyśpieszeniem oddechów:

Tlenek węgla(II), tzw. czad, powstaje w wyniku niecałkowitego spalania węgla i substancji, które zawierają węgiel. Czad jest jedną z najsilniejszych i najgroźniejszych trucizn dla człowieka. Gaz ten nie ma smaku, zapachu, barwy, nie szczypie w oczy i nie podrażnia dróg oddechowych. Czad wykazuje ok. 210–300 razy większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen i łączy się z nią trwale, w wyniku czego tworzy karboksyhemoglobinę.

Na wykresie przedstawiono procentową ilość karboksyhemoglobiny i stopień zatrucia w zależności od stężenia CO w powietrzu (pomieszczenie zamknięte), czasu działania i stopnia wysiłku fizycznego.

1. Badanie krwi nieprzytomnego pacjenta wykazało, że 50% cząsteczek jego hemoglobiny było połączonych z CO. W pomieszczeniu, w którym przebywał, stwierdzono 0,1-procentowe stężenie czadu w powietrzu.

Na podstawie wykresu określ

1. stopień zatrucia pacjenta:

2. przybliżony czas, w którym pacjent był narażony na działanie CO – przy założeniu, że nie wykonywał żadnego wysiłku fizycznego:

2. Określ, czy wysiłek fizyczny skraca, czy wydłuża czas, po którym występują objawy zatrucia czadem. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając mechanizm tego zjawiska.