DWMED

W tabeli przedstawiono genotypy głównych grup krwi u człowieka w układzie AB0.

a) Wypisz z tabeli wszystkie genotypy potencjalnych rodziców, którym może urodzić się dziecko mające grupę krwi 0.

b) Wyjaśnij, dlaczego kobieta mająca grupę krwi AB i mężczyzna, który ma grupę krwi A, nie mogą być rodzicami dziecka, które ma grupę krwi 0. W odpowiedzi uwzględnij sposób dziedziczenia grup krwi.

Na uproszczonym schemacie przedstawiono jeden z etapów procesu biosyntezy białka.

a) Podaj nazwę przedstawionego na schemacie etapu biosyntezy białka i nazwę (lub skrótowiec) rodzaju kwasu RNA oznaczonego na schemacie numerem 1.

Nazwa etapu: ……….
Nazwa rodzaju RNA: ………

b) Zapisz, korzystając ze schematu, sekwencję nukleotydów w nici matrycowej DNA kodującej metioninę. W odpowiedzi uwzględnij polarność nici DNA. (koniec 3’ i 5’).

Daltonizm uwarunkowany jest u człowieka recesywnym allelem (d) sprzężonym z płcią. Córka daltonisty prawidłowo rozróżniająca barwy oczekuje dziecka z mężczyzną, który prawidłowo rozróżnia kolory.

Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ, jakie jest prawdopodobieństwo, że dziecko tej pary będzie daltonistą.

Prawdopodobieństwo urodzenia dziecka, będącego daltonistą:

Kosmonauta w przestrzeni kosmicznej jest narażony na stan nieważkości, czyli brak ciążenia, co utrudnia mu aktywny ruch, podczas którego intensywnie pracują mięśnie szkieletowe. Szkodliwe dla kosmonauty jest także promieniowanie kosmiczne, które jest czynnikiem mutagennym.

 

Wyjaśnij, dlaczego kosmonauta jest narażony na:

a) spadek masy mięśniowej

b) zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów.

Wścieklizna jest niebezpieczną chorobą zakaźną zwierząt, która może przenieść się na człowieka. Do zarażenia człowieka dochodzi poprzez jego pogryzienie przez chore zwierzę, gdy do rany dostanie się ślina zwierzęcia. Osobie podejrzanej o kontakt ze śliną zwierzęcia chorego na wściekliznę podaje się surowicę, a następnie – kilka dawek szczepionki.

a) Wybierz spośród A–D i zaznacz rodzaj odporności, którą uzyskuje człowiek po podaniu mu surowicy przeciw wściekliźnie.

A. naturalna bierna
B. naturalna czynna
C. sztuczna bierna
D. sztuczna czynna

b) Wyjaśnij, dlaczego pacjentowi pogryzionemu przez wściekłe zwierzę należy podać zarówno surowicę, jak i szczepionkę.

Regulacja temperatury ciała człowieka polega na odpowiednim równoważeniu procesów wytwarzania ciepła i jego utraty. Utrzymaniem temperatury ciała na stałym poziomie zajmuje się ośrodek temperatury znajdujący się w przedniej części podwzgórza. Działa on na zasadzie termostatu. Podwyższona temperatura krwi pobudza termoreceptory znajdujące się w ośrodku i następuje utrata ciepła poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych. Obniżona temperatura krwi hamuje aktywność termoreceptorów i następuje zwiększenie produkcji ciepła oraz zmniejszenie jego utraty.

a) Opisz rolę naczyń włosowatych obecnych w skórze w utrzymaniu stałej temperatury ciała człowieka, kiedy krew wykazuje zbyt wysoką temperaturę.

b) Spośród wymienionych poniżej (A–F) wybierz i zaznacz wszystkie reakcje organizmu, jakie występują u człowieka przebywającego w niskiej temperaturze otoczenia.

A. przyspieszona praca serca
B. zwiększona wentylacja płuc
C. przyspieszenie spalania glukozy
D. intensywne pocenie się człowieka
E. pojawienie się drżenia mięśni, tzw. dreszczy
F. przyspieszenie metabolizmu wewnątrzkomórkowego

Cykl menstruacyjny (miesiączkowy) kobiety jest sterowany przy udziale różnych hormonów. Na schemacie przedstawiono przebieg procesów zachodzących w jajniku podczas cyklu menstruacyjnego kobiety oraz zmiany poziomu hormonów wydzielanych przez jajniki do krwi.

a) Podaj nazwy hormonów wydzielanych przez jajniki, na schemacie oznaczonych literami A i B. Wybierz je spośród wymienionych.

testosteron
estradiol
progesteron
folikulotropina

A. ……………….
B. ………………….

b) Określ, czy przedstawiony schemat dotyczy cyklu menstruacyjnego kobiety, u której komórka jajowa w tym cyklu została zapłodniona, czy takiej, u której komórka jajowa nie została zapłodniona. Odpowiedź uzasadnij.

Na schemacie przedstawiono mechanizm ujemnego sprzężenia zwrotnego regulujący wydzielanie tyroksyny. Znak „–” w kółku oznacza hamowanie czynności wydzielniczej struktur oznaczonych na schemacie jako 1 i 2.

Zaznacz w tabeli wiersz (A–D), który zawiera określenia poprawnie uzupełniające schemat mechanizmu sprzężenia zwrotnego regulującego wydzielanie tyroksyny.

Autonomiczny układ nerwowy dzieli się na części współczulną i przywspółczulną, mające działanie przeciwstawne. W tabeli przedstawiono przykłady efektów oddziaływania obydwu części autonomicznego układu nerwowego na wybrane narządy układu pokarmowego człowieka.

Wyjaśnij, dlaczego sytuacje stresowe, np. przekazywanie złych wiadomości w czasie spożywania posiłków, utrudniają trawienie pokarmów. W odpowiedzi odnieś się do informacji przedstawionych w tabeli.

Na rysunku przedstawiono budowę ucha człowieka, w którym znajdują się narząd słuchu i narząd równowagi.

a) Podaj numer elementu wchodzącego w skład narządu równowagi oraz nazwę tego elementu.

b) Spośród wymienionych płatów kory mózgowej (A–D) wybierz i zaznacz ten, w którym znajduje się ośrodek słuchu.

A. płat czołowy
B. płat skroniowy
C. płat potyliczny
D. płat ciemieniowy

c) Podaj nazwę struktury ucha oznaczonej na rysunku numerem 3 i określ tej struktury funkcję w przekazywaniu sygnału dźwiękowego.

Nazwa struktury:

Funkcja struktury:

Na schemacie przedstawiono budowę mózgowia człowieka.

a) Zaznacz w tabeli wiersz (A–D), w którym numerom 1–3 na schemacie poprawnie przyporządkowano nazwy poszczególnych części mózgowia człowieka.

b) Podaj numer, którym na schemacie oznaczono część mózgowia zawierającą ośrodek kontrolujący pracę serca.

Główną funkcją układu wydalniczego w organizmie człowieka jest filtrowanie krwi i usuwanie z niej zbędnych i szkodliwych substancji, które powstały w wyniku przemiany materii.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji układu wydalniczego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F − jeśli jest fałszywa.

Na rysunku przedstawiono budowę serca człowieka; strzałkami zaznaczono kierunek przepływu krwi.

a) Podaj numer, którym na rysunku oznaczono aortę, i określ, jaki rodzaj krwi (utlenowana/nieutlenowana) wyprowadza ona z serca.

b) Uzupełnij poniższy schemat tak, aby poprawnie przedstawiał mały obieg krwi. Zastosuj oznaczenia struktur znajdujące się na rysunku.

KP → …… → naczynia włosowate płuc → ……. → ………

Na poniższym schemacie przedstawiono ułożenie klatki piersiowej i przepony człowieka podczas wentylacji płuc: podczas wdechu (A) i podczas wydechu (B).

Na podstawie schematu uzupełnij tabelę, w której porównasz zmiany w obrębie klatki piersiowej podczas wentylacji płuc. Wpisz właściwe określenia wybrane z wymienionych poniżej.

zmniejsza się    zwiększa się     wzrasta     obniża się     rozluźnia się      kurczy się

Na diagramie przedstawiono częstość występowania raka jelita grubego u kobiet w różnym wieku.

Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotyczący częstości zachorowań kobiet na raka jelita grubego.