DWMED

Breadcrumbs



Zadanie 25. Arkusz Palladium kwiecień 2024 (1 punkt)

Spektroskopia magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR) jest metodą instrumentalną, za pośrednictwem której możliwa jest identyfikacja wielu związków organicznych. Obecna w zarejestrowanym widmie 1H NMR liczba grup sygnałów odpowiada wówczas liczbie równocennych atomów wodoru znajdujących się w danej cząsteczce. Położenie danego sygnału w widmie znajduje się w pewnej odległości względem sygnału wzorca, którym w przypadku związków organicznych zwykle jest tetrametylosilan (TMS). Odległość ta nazywana jest przesunięciem chemicznym (σ), które wyraża się w jednostce ppm (części na milion).

Wartość przesunięcia chemicznego sygnału pochodzącego od danego atomu wodoru (lub grupy równocennych atomów tego pierwiastka chemicznego) zależy między innymi od obecności w tej samej cząsteczce atomu pierwiastka o względnie wysokiej elektroujemności. W przypadku halogenopochodnych alkilowych im grupa atomów wodoru znajduje się bliżej atomu fluorowca w cząsteczce oraz fluorowiec ma większą elektroujemność, tym większa jest wartość przesunięcia chemicznego.

Na podstawie: R. M. Silverstein, F. X. Webster, D. J. Kiemle, Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych, Warszawa 2012 oraz www.sdbs.db.aist.go.jp, National Institute of Advanced Industrial Science and Technology, dostęp od 2022 roku.

W celu odróżnienia próbek propan-1-olu, 1-chloropropanu oraz 1-jodopropanu losowo oznaczonych literami A, B oraz C zarejestrowano widmo 1H NMR każdej z nich. W tabeli zebrano informacje na temat przesunięć chemicznych σ (ppm) poszczególnych sygnałów:

Uzupełnij poniższe zdania wpisując oznaczenie literowe próbki (A, B lub C) związku chemicznego zawierającego atom pierwiastka (innego niż węgiel oraz wodór):

– mającego najmniejszy promień atomowy:

– którego cząsteczki z kleikiem skrobiowym dają granatowe zabarwienie:

© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone







Zadanie 28. Arkusz Palladium kwiecień 2024 (1 punkt)

Strukturę cząsteczki kwasu rodizonowego ilustruje rysunek:

W temperaturze 25 oC związek ten jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a z uwagi na obecność enolowych grup hydroksylowych ulega w niej dwuetapowej dysocjacji elektrolitycznej, przy czym Ka1 = 5,6∙10–5 oraz Ka2 = 1,9∙10–5. Trudno rozpuszczalny w wodzie rodizonian baru jest solą obojętną o barwie czerwonej. Otrzymuje się go w reakcji roztworu soli baru z roztworem rodizonianu disodu. Powstały osad jest odczynnikiem stosowanym do identyfikacji jonów siarczanowych(VI). Po wprowadzeniu rodizonianu baru do roztworu zawierającego opisane jony i energicznym wstrząśnięciu zawartością naczynia następuje zmiana barwy ciała stałego, czego przyczyną jest zmiana składu osadu. W ten sposób rodizonian baru praktycznie w całości może zostać zastąpiony siarczanem(VI) baru. Opisana przemiana jest możliwa do zrealizowania, ponieważ osady trudno rozpuszczalnych w wodzie związków chemicznych można przekształcać w osady trudniej od nich rozpuszczalnych substancji.

Na podstawie: E. Patton, R. West, New aromatic anions. VIII. Acidity constants of rhodizonic acid, The Journal of Physical Chemistry, Madison 1970 oraz J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2012.

Przeanalizuj budowę cząsteczki kwasu rodizonowego, a następnie podkreśl wyrażenia w nawiasach tak, aby powstały zdania prawdziwe.

Formalny stopień utlenienia enolowych atomów węgla ma wartość (–1 / 0 / 1 / 2), a  ich orbitalom walencyjnym przypisuje się typ hybrydyzacji (sp / sp2 / sp3). W tworzeniu wszystkich wiązań π biorą udział orbitale p (zhybrydyzowane / niezhybrydyzowane) w liczbie równej (4 / 5 / 8 / 10).

© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone


Zadanie 29. Arkusz Palladium kwiecień 2024 (1 punkt)

Strukturę cząsteczki kwasu rodizonowego ilustruje rysunek:

W temperaturze 25 oC związek ten jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a z uwagi na obecność enolowych grup hydroksylowych ulega w niej dwuetapowej dysocjacji elektrolitycznej, przy czym Ka1 = 5,6∙10–5 oraz Ka2 = 1,9∙10–5. Trudno rozpuszczalny w wodzie rodizonian baru jest solą obojętną o barwie czerwonej. Otrzymuje się go w reakcji roztworu soli baru z roztworem rodizonianu disodu. Powstały osad jest odczynnikiem stosowanym do identyfikacji jonów siarczanowych(VI). Po wprowadzeniu rodizonianu baru do roztworu zawierającego opisane jony i energicznym wstrząśnięciu zawartością naczynia następuje zmiana barwy ciała stałego, czego przyczyną jest zmiana składu osadu. W ten sposób rodizonian baru praktycznie w całości może zostać zastąpiony siarczanem(VI) baru. Opisana przemiana jest możliwa do zrealizowania, ponieważ osady trudno rozpuszczalnych w wodzie związków chemicznych można przekształcać w osady trudniej od nich rozpuszczalnych substancji.

Na podstawie: E. Patton, R. West, New aromatic anions. VIII. Acidity constants of rhodizonic acid, The Journal of Physical Chemistry, Madison 1970 oraz J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2012.

Uszereguj 0,002-molowe roztwory wymienionych związków chemicznych zgodnie ze wzrastającą wartością pH w temperaturze 298 K.

rodizonian disodu, CaCl2, KHSO4, fenolan sodu

© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone


Zadanie 30.1. Arkusz Palladium kwiecień 2024 (1 punkt)

Strukturę cząsteczki kwasu rodizonowego ilustruje rysunek:

W temperaturze 25 oC związek ten jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a z uwagi na obecność enolowych grup hydroksylowych ulega w niej dwuetapowej dysocjacji elektrolitycznej, przy czym Ka1 = 5,6∙10–5 oraz Ka2 = 1,9∙10–5. Trudno rozpuszczalny w wodzie rodizonian baru jest solą obojętną o barwie czerwonej. Otrzymuje się go w reakcji roztworu soli baru z roztworem rodizonianu disodu. Powstały osad jest odczynnikiem stosowanym do identyfikacji jonów siarczanowych(VI). Po wprowadzeniu rodizonianu baru do roztworu zawierającego opisane jony i energicznym wstrząśnięciu zawartością naczynia następuje zmiana barwy ciała stałego, czego przyczyną jest zmiana składu osadu. W ten sposób rodizonian baru praktycznie w całości może zostać zastąpiony siarczanem(VI) baru. Opisana przemiana jest możliwa do zrealizowania, ponieważ osady trudno rozpuszczalnych w wodzie związków chemicznych można przekształcać w osady trudniej od nich rozpuszczalnych substancji.

Na podstawie: E. Patton, R. West, New aromatic anions. VIII. Acidity constants of rhodizonic acid, The Journal of Physical Chemistry, Madison 1970 oraz J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2012.

W celu potwierdzenia obecności roztworu siarczanu(VI) sodu w probówce, do naczynia tego wprowadzono próbkę rodizonianu baru i energicznie wstrząśnięto. Zaobserwowano wówczas objaw świadczący o przebiegu reakcji chemicznej.

Stosując wzory sumaryczne związków chemicznych napisz równanie reakcji stanowiącej podstawę odróżnienia roztworów – chlorku sodu oraz siarczanu(VI) sodu podczas tego doświadczenia.

© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone


Zadanie 30.2. Arkusz Palladium kwiecień 2024 (1 punkt)

Strukturę cząsteczki kwasu rodizonowego ilustruje rysunek:

W temperaturze 25 oC związek ten jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a z uwagi na obecność enolowych grup hydroksylowych ulega w niej dwuetapowej dysocjacji elektrolitycznej, przy czym Ka1 = 5,6∙10–5 oraz Ka2 = 1,9∙10–5. Trudno rozpuszczalny w wodzie rodizonian baru jest solą obojętną o barwie czerwonej. Otrzymuje się go w reakcji roztworu soli baru z roztworem rodizonianu disodu. Powstały osad jest odczynnikiem stosowanym do identyfikacji jonów siarczanowych(VI). Po wprowadzeniu rodizonianu baru do roztworu zawierającego opisane jony i energicznym wstrząśnięciu zawartością naczynia następuje zmiana barwy ciała stałego, czego przyczyną jest zmiana składu osadu. W ten sposób rodizonian baru praktycznie w całości może zostać zastąpiony siarczanem(VI) baru. Opisana przemiana jest możliwa do zrealizowania, ponieważ osady trudno rozpuszczalnych w wodzie związków chemicznych można przekształcać w osady trudniej od nich rozpuszczalnych substancji.

Na podstawie: E. Patton, R. West, New aromatic anions. VIII. Acidity constants of rhodizonic acid, The Journal of Physical Chemistry, Madison 1970 oraz J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Warszawa 2012.

W celu potwierdzenia obecności roztworu siarczanu(VI) sodu w probówce, do naczynia tego wprowadzono próbkę rodizonianu baru i energicznie wstrząśnięto. Zaobserwowano wówczas objaw świadczący o przebiegu reakcji chemicznej.

Ustal, czy nasycony w temperaturze 298 K wodny roztwór rodizonianu baru ma stężenie 510–6 moldm–3. Uzasadnij odpowiedź.

Obliczenia:

Odpowiedź z uzasadnieniem:

© dr inż. Rafał Szczypiński, wszelkie prawa zastrzeżone




Paginacja