DWMED

Cztery zasady w DNA (i w RNA) mogą utworzyć łącznie 43 kombinacji trójek nukleotydów, stanowiących 64 kodony. Spośród 64 możliwych kodonów, 61 koduje aminokwasy, pozostałe trzy kodony – UAG, UGA i UAA – pełnią inne funkcje.

Określ, co się stanie podczas syntezy białka, jeżeli rybosom odczyta kodon UGA.

Poniżej przedstawiono sekwencję nukleotydów we fragmencie pojedynczej nici kwasu nukleinowego.

5′ ATGCCCGACTAGGCA 3′

Podaj, czy jest to fragment nici DNA czy – RNA. Odpowiedź uzasadnij.

Transplantacja – przeszczep narządów – to czasami jedyna metoda na uratowanie życia człowieka. Rozwój medycyny transplantacyjnej nie byłby możliwy bez leków immunosupresyjnych, których zadaniem jest obniżenie aktywności układu odpornościowego.

Wyjaśnij, dlaczego osobom po przeszczepie koniecznie jest podawanie leków obniżających odporność organizmu. W odpowiedzi uwzględnij mechanizm reakcji odpornościowej.

Cukrzyca jest chorobą wynikającą z upośledzenia wydzielania insuliny przez komórki wysp Langerhansa w trzustce (cukrzyca typu I) bądź braku lub nieprawidłowego funkcjonowania receptorów insuliny w komórkach tkanek docelowych (cukrzyca typu II). Czynnikiem sprzyjającym zachorowaniu na cukrzycę typu II jest otyłość.

a) Uzupełnij poniższe zdania tak, aby informacje dotyczące cukrzycy były prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

W przypadku cukrzycy typu I we krwi występuje (nadmiar / niedobór) insuliny, a stężenie glukozy we krwi jest (powyżej / poniżej) normy. Charakterystycznym objawem cukrzycy jest (brak / obecność) glukozy w moczu.

b) Określ, dlaczego jest tak ważne stosowanie diety zrównoważonej w profilaktyce cukrzycy typu II.

Na schemacie przedstawiono regulację hormonalną działania tarczycy.

a) Uzupełnij schemat – wpisz w kółka znak „+” (stymulacja) lub znak „–” (hamowanie) tak, aby prawidłowo obrazował mechanizm sprzężenia zwrotnego w wydzielaniu hormonów tarczycy.

b) Wyjaśnij, dlaczego stosowanie diety zawierającej ryby morskie ma istotne znaczenie
dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy.

c) Określ funkcję, jaką w organizmie człowieka pełni tyroksyna.

Na rysunku przedstawiono przewodzenie impulsu nerwowego przez synapsę. Linia obok synapsy stanowi oś strzałki ilustrującej kierunek przepływu impulsu nerwowego.

a) Zaznacz na schemacie kierunek przepływu impulsu nerwowego – dorysuj grot strzałki.

b) Na podstawie rysunku uzupełnij poniższe zdania tak, aby powstał poprawny opis mechanizmu przewodzenia impulsu nerwowego przez synapsę. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Impuls nerwowy docierający do synapsy powoduje (polaryzację / depolaryzację) błony (presynaptycznej / postsynaptycznej). W wyniku tego zjawiska następuje wydzielanie z pęcherzyków synaptycznych mediatora do szczeliny synaptycznej. Ten mediator łączy się z (receptorami / jonami Na+) w błonie komórkowej neuronu odbierającego impuls nerwowy.

Biorąc pod uwagę rodzaj energii przetwarzanej przez receptory, dzieli się je na: fotoreceptory, mechanoreceptory, termoreceptory i chemoreceptory. Receptor można uznać za przetwornik, czyli urządzenie, które przetwarza jeden rodzaj sygnału w inny. Niezależnie od rodzaju bodźca pobudzającego receptor, reaguje on zmianą elektryczną.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące działania receptorów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

a) Uporządkuj przedstawione w tabeli etapy rozwoju zarodkowego człowieka zgodnie z kolejnością ich zachodzenia. Wpisz numery 2.–6. we właściwe miejsca tabeli.

b) Określ, dlaczego ciężarna kobieta nie może pracować na stanowisku, gdzie wykorzystywane jest promieniowanie jonizujące.

Na rysunku przedstawiono budowę nefronu oraz kanalik zbiorczy.

a) Na podstawie schematu wykaż związek między budową kłębuszka nerkowego a procesem filtracji, który w nim zachodzi.

b) Podaj nazwę części nefronu, w której zachodzi proces resorpcji zwrotnej obowiązkowej, i określ, na czym ten proces polega.

c) Spośród poniższych wybierz i podkreśl nazwy tych substancji, których obecność w moczu ostatecznym może wskazywać na stan chorobowy organizmu.

sole mineralne
glukoza
kwas moczowy
białka

Dziedziczenie grup krwi w układzie AB0 jest uwarunkowane przez allele wielokrotne: IA, IB, i.

Podaj genotypy rodziców, dla których potomstwa istnieje jednakowe prawdopodobieństwo wystąpienia każdej z możliwych grup krwi. Odpowiedź uzasadnij – zapisz krzyżówkę genetyczną i określ w polach krzyżówki fenotypy potomstwa. Zastosuj oznaczenia alleli podane w tekście.

Genotyp matki:

Genotyp ojca:

Układ grupowy krwi AB0 jest uwarunkowany przez obecność w błonach erytrocytów dwóch zestawów antygenów: A i B, które w rezultacie dają cztery grupy krwi: grupę krwi A, B, AB i 0. Organizm rozpoznaje własne antygeny i nie wytwarza przeciwko nim przeciwciał.
W osoczu krwi występują przeciwciała (aglutynina α i aglutynina β) skierowane przeciwko antygenom, których nie ma w błonach erytrocytów.

W celu określenia grupy krwi wykonano doświadczenie: krew o nieznanej grupie dodano do surowicy zawierającej aglutyninę α (próba I) i do surowicy zawierającej aglutyninę β (próba II).

a) Na podstawie przedstawionych informacji określ grupę krwi badanego pacjenta i wpisz jej nazwę w tabeli.

b) Określ, jaki byłby wynik doświadczenia z grupą krwi „0”. W odpowiedzi uwzględnij obie próby doświadczenia.

Próba I:

Próba II:

Zarówno lewa, jak i prawa część serca składa się z dwóch jam: znajdującego się wyżej przedsionka i położonej niżej komory. Podczas cyklu pracy serca krew przepływa z żył do przedsionków, z przedsionków do komór, a następnie – z komór do tętnic. Lewa i prawa część serca są od siebie oddzielone.

Na podstawie informacji z tekstu i własnej wiedzy uzupełnij tabelę.

Podaj, który z zestawów w tabeli (A–D) przedstawia skład gazów oddechowych w powietrzu wdychanym, a który – w powietrzu wydychanym.

Skład powietrza wdychanego:

Skład powietrza wydychanego:

Na rysunku przedstawiono budowę nabłonka wyściełającego tchawicę – narządu wchodzącego w skład dróg oddechowych człowieka.

a) Na podstawie rysunku opisz, na czym polega współdziałanie różnych komórek nabłonka tchawicy w oczyszczaniu wdychanego powietrza.

b) Podaj przykład funkcji tchawicy, innej niż oczyszczanie wdychanego powietrza.

Do każdej z wymienionych chorób człowieka (A−C) przyporządkuj wybraną spośród 1.−4. właściwą dla niej drogę zakażenia

Nazwa choroby

A. gruźlica
B. włośnica
C. wirusowe zapalenie wątroby typu A

Droga zakażenia

1. wypicie wody skażonej fekaliami
2. spożycie mięsa wieprzowego z larwami
3. przebywanie w pomieszczeniu z zakażoną i kaszlącą osobą
4. przeniesienie do jamy ustnej jaj pasożyta znajdujących się na przedmiotach używanych przez chorego

A. …..
B. …..
C. …..