DWMED

Geny A, B, C i D znajdują się w jednym chromosomie. Na podstawie badań stwierdzono, że % crossing-over między tymi genami jest następujący:

między genami:
A i B – 45%
A i D – 5%
C i D – 15%
B i C – 25%

1. Zapisz parę genów najsilniej ze sobą sprzężonych.

2. Podaj kolejność wymienionych genów w chromosomie.

Barwa sierści u owczarków belgijskich jest zależna od autosomalnego genu występującego w populacji w czterech allelach, które w poniższej tabeli zostały uszeregowane wraz z ich malejącą dominacją.

1. Zapisz krzyżówkę psa o genotypie Aw ay oraz suki o genotypie ata. Określ fenotypy rodzicielskie, a także fenotypy potomstwa z pokolenia F 1 i ich stosunek ilościowy.

Fenotypy rodziców:
Fenotypy potomstwa z pokolenia F1:
Stosunek ilościowy potomstwa z pokolenia F 1:

2. Określ, czy wilczasty pies może być potomkiem pary rodzicielskiej, w której zarówno pies, jak i suka mają sierść płową. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do sposobu dziedziczenia tej cechy.

Przeciwciała są białkami składającymi się z czterech łańcuchów polipeptydowych (dwóch lekkich i dwóch ciężkich), a geny, które je kodują, mają specyficzną strukturę. Fragmenty pojedynczych polipeptydów tworzących przeciwciało zakodowane są w kilku różnych genach, np. w przypadku łańcuchów lekkich są to geny V, J i C. W komórkach linii zarodkowej geny V i J występują w wielu powtórzeniach, przy czym każde z nich różni się nieco od pozostałych. W dojrzałych limfocytach geny V i J występują pojedynczo lub w niewielkiej liczbie powtórzeń. Taki sposób zapisu powoduje, że w organizmie może zostać wytworzonych ponad 100 milionów różnych przeciwciał. Proces wykorzystania tak zapisanej
informacji przez limfocyty nazywany jest rearanżacją genów.
Na schemacie przedstawiono procesy prowadzące do wytworzenia przeciwciał.

1. Podaj nazwę procesu oznaczonego na schemacie literą X oraz lokalizację tego procesu zachodzącego w komórce zwierzęcej.

Nazwa procesu: 
Lokalizacja:

2. Podaj nazwy dwóch procesów przedstawionych na schemacie, które łącznie są odpowiedzialne za tak dużą różnorodność wytwarzanych przeciwciał.

1.
2.

3. Podaj przykład sytuacji zdrowotnej, w której należy obniżyć poziom przeciwciał w organizmie człowieka. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do roli przeciwciał.

Jednym z typów mutacji są mutacje dotyczące zmiany liczby chromosomów w genomie jądrowym.

Zakładając, że żyto ma 14 chromosomów w komórkach diploidalnych, podaj liczbę chromosomów oraz sposób jej obliczenia w przypadku okazu będącego:

1. tetraploidem:

2. trisomikiem:

Geny A, B, C i D znajdują się w jednym chromosomie. Na podstawie badań stwierdzono, że % crossing-over między tymi genami jest następujący: między genami: A i B – 45%
A i D – 5%
C i D – 15%
B i C – 25%

a) Zapisz parę genów najsilniej ze sobą sprzężonych.

b) Podaj kolejność wymienionych genów w chromosomie.

U muszki owocowej allel warunkujący długie skrzydła (A) dominuje nad allelem skrzydeł szczątkowych (a), natomiast szara barwa ciała (B) dominuje nad barwą czarną (b). Geny zlokalizowane są na jednym chromosomie. Podwójnie heterozygotyczną samicę o długich skrzydłach i szarej barwie ciała skrzyżowano z samcem o szczątkowych skrzydłach i czarnym ciele. W pokoleniu F1 otrzymano 1000 osobników potomnych o następujących genotypach:
Aabb – 410
aaBb – 405
AaBb – 90
aabb – 95

a) Na podstawie analizy wyników krzyżowania wpisz w wyznaczone miejsca obok chromosomów homologicznych symbole literowe alleli (oznaczone kreskami) heterozygotycznej samicy z pokolenia rodzicielskiego o genotypie AaBb.

b) Z pokolenia F1 wypisz genotypy zrekombinowane i określ ich fenotypy.

c) Podaj odległość wyrażoną w cM (centymorganach) między genem warunkującymdługość skrzydeł a genem barwy ciała u muszki owocowej.

Na rysunku przedstawiono dziedziczenie choroby uwarunkowanej jednogenowo w pewnej rodzinie. Kwadratami oznaczono mężczyzn, a kółkami – kobiety.

W poniższych zdaniach podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie, tak aby zdanie było prawdziwe, oraz uzasadnij odpowiedź.

1. Przedstawiona choroba (dziedziczy się autosomalnie / jest sprzężona z płcią), ponieważ ……… .

2. Allel warunkujący tę chorobę jest (dominujący / recesywny), ponieważ …….. .

Za dziedziczenie czterech głównych grup krwi – 0, A, B i AB – są odpowiedzialne trzy allele: i0 , IA oraz IB. Allele IA i IB są odpowiedzialne za występowanie odpowiednio antygenów A i B na powierzchni erytrocytów, a homozygoty i0 i0 nie posiadają na powierzchni erytrocytów ani antygenu A, ani antygenu B.

a) Uzasadnij, rozwiązując odpowiednią krzyżówkę genetyczną, że ojcem dziecka mającego grupę krwi A może być mężczyzna, który ma grupę krwi B, w przypadku, gdy matka ma grupę krwi AB. Zakreśl genotyp tego dziecka.

krzyżówka:

b) Określ prawdopodobieństwo urodzenia się tym rodzicom dziecka z grupą krwi A.

Zgodnie z zasadą komplementarności adenina łączy się wiązaniami wodorowymi wyłącznie z tyminą w kwasie deoksyrybonukleinowym lub z uracylem w kwasie rybonukleinowym, natomiast guanina łączy się z cytozyną niezależnie od rodzaju kwasu nukleinowego.

Oceń czy poniższe informacje dotyczące budowy dwuniciowej cząsteczki DNA są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Na rysunku przedstawiono etapy pewnego procesu.

a) Podaj nazwę przedstawionego procesu.


b) Wypisz z rysunku sekwencję nukleotydów, która koduje tyrozynę (Tyr).


c) Z poniższych miejsc w komórce wybierz i zaznacz to, w którym zachodzi przedstawiony proces.

A. aparat Golgiego
B. jądro komórkowe
C. siateczka śródplazmatyczna gładka
D. siateczka śródplazmatyczna szorstka

Na rysunku przedstawiono jedną z technik rozmnażania ssaków w hodowli.

Na podstawie analizy rysunku oceń, które informacje w poniższej tabeli są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Na schemacie przedstawiono proces powstawania komórki jajowej (oogeneza).

a) Podaj, jaki rodzaj podziału – mitoza czy mejoza – występuje podczas namnażania się komórek oznaczonych symbolem A na schemacie.

…………………………………………………………………………………………………..

b) Zaznacz poniżej liczbę chromosomów w powstających komórkach oocytu II rzędu.
A. 44+X
B. 44+XX
C. 22+X
D. 21+XX

c) Podaj nazwę narządu, w którym powstają oocyty I rzędu.

Poniżej przedstawiono opis pewnej choroby uwarunkowanej genetycznie, występującej tylko u mężczyzn. U chorych stwierdza się bezpłodność, ginekomastię (rozrost piersi) i obniżony poziom testosteronu we krwi. Genotyp chromosomów płci u chorego to XXY.

Zaznacz prawidłowe dokończenie poniższego zdania.

Do mutacji warunkującej tę chorobę dochodzi
A. w momencie zapłodnienia.
B. w momencie urodzenia.
C. podczas tworzenia się gamet.
D. w pierwszych trzech miesiącach ciąży.

Chromosom Filadelfia to charakterystyczny chromosom, powstający w wyniku mutacji, na skutek której gen BCR, znajdujący się na chromosomie 22, został połączony z genem Abl, przeniesionym z chromosomu 9. Gen Abl koduje enzym kinazę tyrozynową, która jest
odpowiedzialna za różnicowanie, podział komórki i jej odpowiedź na uszkodzenia.
W prawidłowych warunkach ekspresja tego genu i produkcja kinazy tyrozynowej podlega w komórce ścisłej regulacji. Po połączeniu genu Abl z genem BCR powstaje gen BCR-Abl, ulegający ciągłej, niekontrolowanej ekspresji (staje się onkogenem) i wymykający się spod kontroli komórki, co skutkuje zwiększeniem tempa podziałów komórkowych, hamowaniem apoptozy i ograniczeniem możliwości naprawy DNA. Obecność chromosomu Filadelfia wykazano u 95 % chorych na przewlekłą białaczkę szpikową. Obecnie w leczeniu tej białaczki stosuje się lek, który blokuje działanie kinazy tyrozynowej. Jego podawanie prowadzi do zahamowania rozwoju nowotworu, nie doprowadza jednak do wyleczenia chorych.

Na schemacie przedstawiono powstawanie chromosomu Filadelfia.

1. Zaznacz rodzaj mutacji, w wyniku której powstał chromosom Filadelfia.

A. inwersja
B. transwersja
C. transdukcja
D. translokacja

2. Na podstawie przedstawionych informacji oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące opisanej mutacji są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

3. Określ, czy przedstawiony sposób leczenia białaczki szpikowej spowodowanej opisaną mutacją można uznać za terapię genową. Odpowiedź uzasadnij.

U ptaków dziedziczenie płci jest odmienne niż u ssaków. Płeć męska jest homogametyczna (chromosomy płci samca oznacza się ZZ), natomiast samice są heterogametyczne (ZW). U kury domowej na chromosomie Z występuje gen, który odpowiada za rodzaj upierzenia – dominujący allel tego genu (B) powoduje okresowe hamowanie odkładania się czarnego pigmentu podczas wzrostu pióra, co skutkuje pojawianiem się jasnych oraz czarnych prążków na chorągiewce i daje upierzenie zwane jastrzębiatym (paskowanym), natomiast allel recesywny (b) warunkuje upierzenie jednolicie czarne. Skrzyżowano jastrzębiatego koguta z jednolicie czarną kurą i otrzymano potomstwo czarne i jastrzębiate.

1. Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące dziedziczenia opisanej cechy kury domowej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

2. Zapisz genotypy krzyżowanych osobników. Wykorzystaj oznaczenia literowe alleli i chromosomów podane w tekście.

Genotyp samicy (kury): 
Genotyp samca (koguta):

3.Wykonaj odpowiednią krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) i na jej podstawie określ możliwe fenotypy potomstwa, uwzględniające upierzenie i płeć. Dla każdego z fenotypów określ prawdopodobieństwo, że z kolejnego jaja wykluje się ptak o określonych cechach.

Fenotypy potomstwa i ich stosunek: