DWMED

Pent-1-en jest węglowodorem, w cząsteczce którego znajduje się jedno wiązanie π.

Dysponując niezbędnym szkłem laboratoryjnym zaprojektuj doświadczenie, którego celem będzie wykazania, że w cząsteczce pent-1-enu znajduje się wiązanie wielokrotne. W tym celu wybierz jeden spośród odczynników: H₂SO_4(aq), MnO_2(s), AlCl_3(s), Br_2(aq). Następnie napisz stosowne obserwacje i sformułuj wniosek końcowy, wynikający z przeprowadzonego eksperymentu.

W dwóch nieopisanych butelkach znajdowały się toluen oraz benzen.

Dysponując szkłem oraz aparaturą laboratoryjną zaprojektuj doświadczenie, którego celem będzie odróżnienie zawartości wymienionych naczyń. W tym celu wybierz jeden spośród dostępnych odczynników: roztwór Br₂ w czterochlorku węgla z dodatkiem metalicznego żelaza, zakwaszony wodny roztwór K₂Cr₂O₇, Br_2(aq), CuSO_4(aq). Następnie napisz stosowne obserwacje i sformułuj wnioski.

Do kolby okrągłodennej zawierającej roztwór bromu w czterochlorku węgla wprowadzono nieco pyłu żelaznego oraz niewielki nadmiar benzenu. Zawartość naczynia przez pewien czas ogrzewano. Powstałą monobromopochodną organiczną, która w temperaturze 293 K jest cieczą wydzielono z mieszaniny poreakcyjnej metodami fizycznymi i umieszczono w probówce z wodą destylowaną.

Określ, jaką liczbę (pomijając powietrze) faz oraz składników stanowiła mieszanina użyta do reakcji przed rozpoczęciem ogrzewania zawartości kolby?

Do kolby okrągłodennej zawierającej roztwór bromu w czterochlorku węgla wprowadzono nieco pyłu żelaznego oraz niewielki nadmiar benzenu. Zawartość naczynia przez pewien czas ogrzewano. Powstałą monobromopochodną organiczną, która w temperaturze 293 K jest cieczą wydzielono z mieszaniny poreakcyjnej metodami fizycznymi i umieszczono w probówce z wodą destylowaną.

Oceń, którą część probówki – dolną, czy górną – w temperaturze 293 K będzie stanowić woda destylowana? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Alkiny odbarwiają zakwaszony roztwór manganianu(VII) potasu. W zależności od położenia wiązania potrójnego w łańcuchu węglowym, możliwe są dwie drogi przebiegu tego procesu. Gdy wiązanie wielokrotne znajduje się w środku łańcucha (przy co najmniej drugim atomie węgla, lub dalej) uzyskuje się wówczas roztwór stanowiący mieszaninę kwasów karboksylowych. Jeśli natomiast mamy do czynienia z tzw. alkinem terminalnym (wiązanie potrójne znajduje się pomiędzy pierwszym, a drugim atomem węgla), wówczas uzyskuje się roztwór kwasu karboksylowego oraz tlenek węgla(IV).

Na podstawie: R. Szczypiński, Projektowanie doświadczeń chemicznych. Dla maturzystów i nie tylko, Warszawa 2019.

W celu określenia struktury pewnego zawierającego 87,27% węgla alkinu, próbkę tego węglowodoru wprowadzono do gorącego, zakwaszonego roztworu manganianu(VII) potasu i zaobserwowano odbarwienie się zawartości naczynia reakcyjnego oraz pojawienie się charakterystycznego zapachu zjełczałego masła.

Podaj nazwę systematyczną badanego alkinu, jeśli w jego cząsteczkach nie ma atomów węgla o rzędowości większej niż dwa.

Propan-2-ol oraz 2-metylopropan-2-ol są alkoholami o różnej strukturze cząsteczek.

Zaprojektuj doświadczenie, którego celem będzie odróżnienie zawartości dwóch probówek, zawierających losowo w nich umieszczone propan-2-ol oraz 2-metylopropan-2-ol. W tym celu wybierz jeden z podanego zestawu odczynników: świeżo strącony osad wodorotlenku miedzi(II), odczynnik Tollensa, zakwaszony roztwór dwuchromianu(VI) potasu, wodny roztwór chlorku żelaza(III). Następnie napisz stosowne obserwacje towarzyszące przebiegowi tego doświadczenia oraz sformułuj wniosek końcowy.

W trzech nieoznakowanych kolbach znajdowały się wodne roztwory fenolanu sodu, etanolu oraz gliceryny.

Dysponując zestawami pustych probówek zaproponuj dwuetapowe doświadczenie chemiczne, którego celem będzie identyfikacja zawartości każdej z kolb. W tym celu spośród podanych niżej odczynników wybierz dwa – po jednym dla każdego z etapów eksperymentu. Odczynniki: oranż metylowy, fenoloftaleina, chlorek żelaza(III), świeżo strącony osad wodorotlenku miedzi(II). Następnie napisz spodziewane obserwacje towarzyszące przebiegowi tego doświadczenia oraz sformułuj odpowiednie wnioski.

Metodą, jaką można zastosować, w celu odróżnienia alkoholi monohydroksylowych o różnej rzędowości jest próba Lucasa, którą wykonuje się w temperaturze pokojowej. Do jej przeprowadzenia wykorzystuje się odczynnik Lucasa, czyli roztwór chlorku cynku w stężonym kwasie solnym. W opisanych warunkach, po dodaniu roztworu tego odczynnika do alkoholu III-rzędowego obserwuje się natychmiastowe zmętnienie roztworu. W przypadku II-rzędowych alkoholi zmętnienie pojawia się po kilku minutach, podczas gdy z odczynnikiem Lucasa alkohole I-rzędowe w sposób zauważalny praktycznie nie reagują

Na podstawie: R. Szczypiński, Projektowanie doświadczeń chemicznych. Dla maturzystów i nie tylko, Warszawa 2019.

W czterech niepodpisanych butelkach szklanych znajdują się losowo umieszczone: rozcieńczony wodny roztwór fenolu, butan-1-ol, butan-2-ol oraz 2-metylobutan-2-ol.

Dysponując zestawem pustych probówek zaproponuj dwuetapowe doświadczenie, którego celem będzie odróżnienie zawartości wymienionych naczyń. W tym celu wybierz po jednym (dla każdego etapu eksperymentu) spośród dostępnych odczynników: FeCl_3(aq), CuSO₄_(aq), NaOH_(aq) odczynnik Lucasa, odczynnik Tollensa. Następnie napisz spodziewane obserwacje towarzyszące przebiegowi tego doświadczenia oraz sformułuj odpowiednie wnioski.

Pomimo, że gal oraz arsen leżą w różnych grupach układu okresowego, to jednak pierwiastki te oraz ich niektóre związki chemiczne łączy szereg podobieństw. Na przykład mają identyczną konfigurację elektronową rdzenia atomowego oraz tworzą wodorki o takiej samej liczbie atomów we wzorze elementarnym. Wśród wymienionych wodorków w temperaturze 20 ^oC pod ciśnieniem normalnym, w gazowym stanie skupienia występuje jedynie ten związek chemiczny, który zawiera atom pierwiastka mający w stanie podstawowym większą liczbę elektronów niesparowanych. W tych samych warunkach ciśnienia i temperatury drugi z wymienionych wodorków jest cieczą.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Podkreśl wyrażenia w nawiasach tak, aby powstały zdania prawdziwe dotyczące pierwiastków chemicznych – galu oraz arsenu.

Pomimo, że gal oraz arsen leżą w różnych grupach układu okresowego, to jednak pierwiastki te oraz ich niektóre związki chemiczne łączy szereg podobieństw. Na przykład mają identyczną konfigurację elektronową rdzenia atomowego oraz tworzą wodorki o takiej samej liczbie atomów we wzorze elementarnym. Wśród wymienionych wodorków w temperaturze 20 ^oC pod ciśnieniem normalnym, w gazowym stanie skupienia występuje jedynie ten związek chemiczny, który zawiera atom pierwiastka mający w stanie podstawowym większą liczbę elektronów niesparowanych. W tych samych warunkach ciśnienia i temperatury drugi z wymienionych wodorków jest cieczą.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Napisz stosując symbole podpowłok konfigurację elektronową rdzenia atomowego galu oraz wartość ładunku rdzenia atomowego arsenu.

Pomimo, że gal oraz arsen leżą w różnych grupach układu okresowego, to jednak pierwiastki te oraz ich niektóre związki chemiczne łączy szereg podobieństw. Na przykład mają identyczną konfigurację elektronową rdzenia atomowego oraz tworzą wodorki o takiej samej liczbie atomów we wzorze elementarnym. Wśród wymienionych wodorków w temperaturze 20 ^oC pod ciśnieniem normalnym, w gazowym stanie skupienia występuje jedynie ten związek chemiczny, który zawiera atom pierwiastka mający w stanie podstawowym większą liczbę elektronów niesparowanych. W tych samych warunkach ciśnienia i temperatury drugi z wymienionych wodorków jest cieczą.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Narysuj wzór elektronowy kreskowy cząsteczki arsenowodoru oraz określ, czy ma budowę polarną – wpisz słowo TAK lub słowo NIE w pustym polu drugiej kolumny tabeli.

Pomimo, że gal oraz arsen leżą w różnych grupach układu okresowego, to jednak pierwiastki te oraz ich niektóre związki chemiczne łączy szereg podobieństw. Na przykład mają identyczną konfigurację elektronową rdzenia atomowego oraz tworzą wodorki o takiej samej liczbie atomów we wzorze elementarnym. Wśród wymienionych wodorków w temperaturze 20 ^oC pod ciśnieniem normalnym, w gazowym stanie skupienia występuje jedynie ten związek chemiczny, który zawiera atom pierwiastka mający w stanie podstawowym większą liczbę elektronów niesparowanych. W tych samych warunkach ciśnienia i temperatury drugi z wymienionych wodorków jest cieczą.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Napisz wzór elementarny tego wodorku, który w opisanych w informacji wprowadzającej warunkach ma ciekły stan skupienia, a następnie określ typ występujących w nim wiązań chemicznych (jonowe, kowalencyjne spolaryzowane).

Izotopy węgla-14 powstają w atmosferze ziemskiej w wyniku przemiany jądrowej według schematu:

Powstałe nuklidy przenikają do organizmów żywych w postaci tlenku węgla(IV) w wyniku procesów fotosyntezy oraz trawienia. Atomy te z czasem opuszczają organizm na drodze procesów wydalania i oddychania oraz wskutek rozpadu jąder, jaki przebiega ze stałą szybkością. W efekcie organizmy żywe mają stałą liczbę atomów węgla-14, która jest o wiele mniejsza w stosunku do węgla-12 i wyraża się zależnością 1 : 10¹². Gdy organizm umiera, przestaje wymieniać węgiel-14 z otoczeniem, a nuklidy takie ulegają wówczas jedynie naturalnym rozpadom promieniotwórczym.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018.

Oceń poprawność poniższych zdań, wpisując literę „P” (prawda) lub literę „F” (fałsz).

Długość wiązania chemicznego to odległość między środkami atomów połączonych wiązaniem chemicznym. Im krótsze jest takie wiązanie, tym jest ono silniejsze, w konsekwencji należy dostarczyć więcej energii, aby zostało rozerwane. Informacje na temat długości wiązań (wyrażone w pikometrach – pm) w cząsteczkach wybranych wodorków niemetali zebrano w tabeli.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018.

Promień kowalencyjny atomu jest udziałem tego atomu w długości wiązania chemicznego.

Podkreśl odpowiednie wyrażenia w nawiasach tak, aby powstały zdania prawdziwe dotyczące wymienionych wodorków niemetali.

Długość wiązania chemicznego to odległość między środkami atomów połączonych wiązaniem chemicznym. Im krótsze jest takie wiązanie, tym jest ono silniejsze, w konsekwencji należy dostarczyć więcej energii, aby zostało rozerwane. Informacje na temat długości wiązań (wyrażone w pikometrach – pm) w cząsteczkach wybranych wodorków niemetali zebrano w tabeli.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018.

Na podstawie podanych wartości długości wiązań w cząsteczkach wymienionych wodorków niemetali można przewidzieć zdolność do ich dysocjacji elektrolitycznej w danym rozpuszczalniku, a miarą tej zdolności jest wielkość zwana stałą równowagi dysocjacji elektrolitycznej.

Określ, który z wymienionych wodorków niemetali (HF, HCl, HBr, HI) ma największą wartość stałej dysocjacji w ciekłym amoniaku w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury? Uzasadnij swoją odpowiedź.