DWMED

Autonomiczny układ nerwowy dzieli się na części współczulną i przywspółczulną, mające działanie przeciwstawne. W tabeli przedstawiono przykłady efektów oddziaływania obydwu części autonomicznego układu nerwowego na wybrane narządy układu pokarmowego człowieka.

Wyjaśnij, dlaczego sytuacje stresowe, np. przekazywanie złych wiadomości w czasie spożywania posiłków, utrudniają trawienie pokarmów. W odpowiedzi odnieś się do informacji przedstawionych w tabeli.

Na rysunku przedstawiono budowę ucha człowieka, w którym znajdują się narząd słuchu i narząd równowagi.

a) Podaj numer elementu wchodzącego w skład narządu równowagi oraz nazwę tego elementu.

b) Spośród wymienionych płatów kory mózgowej (A–D) wybierz i zaznacz ten, w którym znajduje się ośrodek słuchu.

A. płat czołowy
B. płat skroniowy
C. płat potyliczny
D. płat ciemieniowy

c) Podaj nazwę struktury ucha oznaczonej na rysunku numerem 3 i określ tej struktury funkcję w przekazywaniu sygnału dźwiękowego.

Nazwa struktury:

Funkcja struktury:

Na schemacie przedstawiono budowę mózgowia człowieka.

a) Zaznacz w tabeli wiersz (A–D), w którym numerom 1–3 na schemacie poprawnie przyporządkowano nazwy poszczególnych części mózgowia człowieka.

b) Podaj numer, którym na schemacie oznaczono część mózgowia zawierającą ośrodek kontrolujący pracę serca.

Główną funkcją układu wydalniczego w organizmie człowieka jest filtrowanie krwi i usuwanie z niej zbędnych i szkodliwych substancji, które powstały w wyniku przemiany materii.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcji układu wydalniczego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F − jeśli jest fałszywa.

Na rysunku przedstawiono budowę serca człowieka; strzałkami zaznaczono kierunek przepływu krwi.

a) Podaj numer, którym na rysunku oznaczono aortę, i określ, jaki rodzaj krwi (utlenowana/nieutlenowana) wyprowadza ona z serca.

b) Uzupełnij poniższy schemat tak, aby poprawnie przedstawiał mały obieg krwi. Zastosuj oznaczenia struktur znajdujące się na rysunku.

KP → …… → naczynia włosowate płuc → ……. → ………

Na poniższym schemacie przedstawiono ułożenie klatki piersiowej i przepony człowieka podczas wentylacji płuc: podczas wdechu (A) i podczas wydechu (B).

Na podstawie schematu uzupełnij tabelę, w której porównasz zmiany w obrębie klatki piersiowej podczas wentylacji płuc. Wpisz właściwe określenia wybrane z wymienionych poniżej.

zmniejsza się    zwiększa się     wzrasta     obniża się     rozluźnia się      kurczy się

Na diagramie przedstawiono częstość występowania raka jelita grubego u kobiet w różnym wieku.

Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotyczący częstości zachorowań kobiet na raka jelita grubego.

Glutaminian sodu jest zawarty niemal we wszystkich produktach żywnościowych. Dodawany jest do produktów spożywczych jako wzmacniacz smaku i zapachu. Zmniejsza natomiast wrażliwość komórek na leptynę – hormon uczestniczący w regulacji pobierania pokarmu, wytwarzany w białej tkance tłuszczowej. Leptyna pobudza ośrodek sytości, przez co nazywana jest „hormonem szczupłej sylwetki”.

a) Na podstawie tekstu uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie wyjaśniały wpływ glutaminianu sodu w pokarmach na odżywianie się człowieka. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Glutaminian sodu obniża wrażliwość komórek na leptynę, przez co ośrodek sytości (jest / nie jest) pobudzany, co skutkuje (wzrostem / spadkiem) łaknienia. Dlatego spożywanie żywności o wysokiej zawartości tego związku przyczynia się do (niedowagi / nadwagi).

b) Spośród wymienionych poniżej części mózgowia wybierz i podkreśl tę część, w której znajduje się ośrodek sytości.

śródmózgowie
kresomózgowie
móżdżek
podwzgórze
rdzeń przedłużony

Enzymy trawiące białka są wydzielane w przewodzie pokarmowym pod postacią nieaktywnych proenzymów, a następnie – uaktywniane pod wpływem określonych czynników chemicznych. Proenzymem pepsyny jest pepsynogen.

Na schemacie przedstawiono jeden z etapów trawienia białek w przewodzie pokarmowym człowieka.

a) Podaj nazwę odcinka przewodu pokarmowego człowieka, w którym zachodzi rozkład białek pod wpływem pepsyny.

b) Podaj nazwę lub wzór chemiczny związku oznaczonego na schemacie numerem 1, pod wpływem którego uaktywniany jest pepsynogen.

c) Wyjaśnij, dlaczego enzymy proteolityczne są wydzielane do przewodu pokarmowego w formie nieaktywnych proenzymów. W odpowiedzi odnieś się do narządu, w którym są produkowane te proenzymy.

W uzębieniu człowieka wyróżniamy cztery rodzaje zębów, które ułożone są w dwóch łukach zębowych: górnym i dolnym. Na schemacie przedstawiono górny łuk zębowy człowieka. Numerami 1–8 oznaczono kolejne zęby połowy łuku zębowego.

a) Określ, czy na schemacie przedstawiono stałe uzębienie człowieka, czy – uzębienie mleczne. Odpowiedz uzasadnij, uwzględniając liczbę lub rodzaje zębów.

b) Wybierz ze schematu i zapisz oznaczenia cyfrowe wszystkich zębów, których budowa jest przystosowana do odgryzania kawałków pokarmu, oraz podaj ich nazwy.

c) Podaj nazwę kości, w której osadzone są zęby w dolnym łuku zębowym człowieka.

Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny górnej i obręczy barkowej człowieka.

a) Podaj nazwy kości oznaczonych na rysunku literami A, B i C.

A. ……..
B. ……..
C. ……..

b) Podaj nazwy stawów oznaczonych na rysunku literami X i Z oraz wskaż oznaczenie literowe tego stawu, który należy do stawów kulistych.

X. ……
Z. …….
Staw kulisty: ……

Skóra jest narządem pełniącym w organizmie człowieka wiele funkcji, takich jak: ochronna, odpornościowa, termoregulacyjna, zmysłowa, wydalnicza, wydzielnicza i termoizolacyjna. Pod wpływem promieniowania słonecznego w jej komórkach wytwarzany jest barwnik melanina, a z prowitaminy D powstaje witamina D.

a) Uzupełnij tabelę, w której zestawisz wybrane funkcje skóry i elementy jej budowy odpowiedzialne za realizację tych funkcji. Wpisz brakujące informacje.

b) Spośród wymienionych poniżej rodzajów odporności podkreśl te dwa, które są właściwe dla funkcji odpornościowej skóry.

nabyta
wrodzona
swoista
nieswoista

Na rysunkach A i B przedstawiono budowę dwóch typów tkanki mięśniowej występującej w organizmie człowieka.

Spośród wymienionych poniżej przykładów (1−4) przyporządkuj tkankom mięśniowym A i B wszystkie miejsca ich występowania w organizmie człowieka.

1. przepona
2. jelito cienkie
3. ściana komory serca
4. mięsień dwugłowy uda

A. ……….
B. ……….

Na rysunku przedstawiono budowę dwóch rodzajów siateczki śródplazmatycznej (A i B)

a) Podaj kryterium, które stanowi podstawę wyodrębniania dwóch rodzajów siateczki śródplazmatycznej.


b) Podaj oznaczenie literowe oraz nazwę rodzaju siateczki śródplazmatycznej, której główną funkcją jest synteza lipidów.