Wskazanie nazwy monomeru oraz rozstrzygnięcie, czy polimer powstał w wyniku polikondensacji. Zadanie 21. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzór pewnego polimeru:
Napisz nazwę systematyczną monomeru o budowie łańcuchowej, z którego można otrzymać polimer o podanym wyżej wzorze. Rozstrzygnij, czy ten polimer powstał w reakcji polikondensacji. Uzasadnij swoją odpowiedź. Nazwa systematyczna monomeru: Rozstrzygnięcie: Uzasadnienie:
Wybór odpowiedniego odczynnika oraz zapis obserwacji. Zadanie 22. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (2 punkty)
Poniżej przedstawiono wzory dwóch kwasów dikarboksylowych występujących w przyrodzie.
Przygotowano wodne roztwory soli sodowych kwasów: winowego i bursztynowego.
Uzupełnij schemat doświadczenia, które umożliwi rozróżnienie tych roztworów. Napisz nazwę odczynnika. Opisz obserwacje, które umożliwią identyfikację zawartości każdej probówki. Lista odczynników: Obserwacje: Probówka z bursztynianem disodu:
− rozcieńczony kwas solny z oranżem metylowym
− wodny roztwór wodorotlenku sodu z fenoloftaleiną
− zalkalizowana świeżo strącona zawiesina wodorotlenku miedzi(II)
− mieszanina stężonych kwasów: azotowego(V) i siarkowego(VI).
Probówka z winianem disodu:
Zapis równania reakcji kwasu winowego z metanolem. Zadanie 23. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzory dwóch kwasów dikarboksylowych występujących w przyrodzie.
Napisz równanie reakcji kwasu winowego z alkoholem metylowym w obecności kwasu siarkowego(VI), w której powstaje produkt zawierający w cząsteczce sześć atomów węgla. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
Uzupełnienie schematu parą diastereoizomerów kwasu winowego. Zadanie 24. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Kwas winowy jest stałą, krystaliczną substancją, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Wodorowinian potasu KHC4H4O6, zwany kamieniem winnym, jest solą trudno rozpuszczalną w wodzie. Roztwarza się w wodnym roztworze wodorotlenku potasu.
Kwas winowy występuje w postaci stereoizomerów.
Uzupełnij poniższy schemat, tak aby otrzymać wzory dwóch związków stanowiących parę diastereoizomerów kwasu winowego.
Ocena poprawności zdań związanych z kwasem winowym oraz jego związkami. Zadanie 25. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Kwas winowy jest stałą, krystaliczną substancją, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Wodorowinian potasu KHC4H4O6, zwany kamieniem winnym, jest solą trudno rozpuszczalną w wodzie. Roztwarza się w wodnym roztworze wodorotlenku potasu.
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Po zmieszaniu jednakowych objętości wodnego roztworu wodorotlenku potasu i wodnego roztworu kwasu winowego o takich samych stężeniach molowych powstaje osad. 2. Po zmieszaniu jednakowych objętości wodnego roztworu winianu potasu i wodnego roztworu kwasu winowego o takich samych stężeniach molowych powstaje osad.
Zapis równania reakcji roztwarzania wodorowinianu potasu w wodnym roztworze KOH. Zadanie 26. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Kwas winowy jest stałą, krystaliczną substancją, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Wodorowinian potasu KHC4H4O6, zwany kamieniem winnym, jest solą trudno rozpuszczalną w wodzie. Roztwarza się w wodnym roztworze wodorotlenku potasu.
Napisz w formie jonowej równanie reakcji, która zachodzi podczas roztwarzania wodorowinianu potasu w wodnym roztworze wodorotlenku potasu. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
Ocena poprawności zdań dotyczących estru. Zadanie 27.1. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzór cząsteczki pewnego związku:
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Związek o przedstawionym wzorze można zaliczyć do grupy tłuszczów. 2. W wyniku hydrolizy zasadowej związku o przedstawionym wzorze powstaje, oprócz glicerolu, mieszanina kwasów tłuszczowych.
Rozstrzygnięcie z uzasadnieniem czy cząsteczki wskazanego związku chemicznego są chiralne. Zadanie 27.2. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzór cząsteczki pewnego związku:
Rozstrzygnij, czy cząsteczki tego związku są chiralne. Odpowiedź uzasadnij. Rozstrzygnięcie: Uzasadnienie:
Zapis stopni utlenienia oraz typu hybrydyzacji atomów węgla. Zadanie 28.1. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (2 punkty)
Poniżej przedstawiono wzór pirydoksalu – jednego ze składników witaminy B6.
Atom azotu ma wolną parę elektronową, dlatego pirydoksal – podobnie jak inne aminy – reaguje z kwasami.
Uzupełnij tabelę. Wpisz formalny stopień utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp, sp2 , sp3) orbitali walencyjnych atomu węgla oznaczonego literą 𝒂 oraz atomu węgla oznaczonego literą 𝒃 we wzorze pirydoksalu.
Uzupełnienie schematów wzorami odpowiednich reagentów. Zadanie 28.2. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzór pirydoksalu – jednego ze składników witaminy B6.
Atom azotu ma wolną parę elektronową, dlatego pirydoksal – podobnie jak inne aminy – reaguje z kwasami.
Uzupełnij poniższe schematy. Wpisz wzory organicznych produktów przemian, tak aby powstały zapisane w formie jonowej skróconej równania reakcji pirydoksalu:
• z wodorotlenkiem sodu (reakcja 1.)
• z kwasem solnym (reakcja 2.).
Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków organicznych.
Wybór właściwych związków chemicznych z uzasadnieniem. Zadanie 29. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (2 punkty)
Nitrobenzen i anilina (benzenoamina) są bezbarwnymi cieczami, które na powietrzu i pod wpływem światła przyjmują żółte zabarwienie. Jedną z opisanych cieczy wprowadzono do zlewki z wodą, wymieszano i pozostawiono na pewien czas. W pierwszym etapie doświadczenia zbadano odczyn otrzymanej mieszaniny za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego. Efekt tego pokazano na zdjęciu 1. W drugim etapie do mieszaniny dodano roztwór substancji X, co spowodowało efekt widoczny na zdjęciu 2.
Rozstrzygnij, który związek (nitrobenzen albo anilina) został wprowadzony do wody w opisanym doświadczeniu. Uzasadnij swoją odpowiedź. Rozstrzygnięcie: Uzasadnienie: Spośród poniższych substancji wybierz tę, która mogła być użyta w drugim etapie doświadczenia, i zaznacz jej wzór. Wyjaśnij przyczynę zaobserwowanych zmian. W drugim etapie doświadczenia można było użyć: KOH HCl NaCl NH3 Wyjaśnienie:
Obliczanie pH nasyconego roztworu aniliny. Zadanie 30. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (2 punkty)
Nitrobenzen i anilina (benzenoamina) są bezbarwnymi cieczami, które na powietrzu i pod wpływem światła przyjmują żółte zabarwienie. Jedną z opisanych cieczy wprowadzono do zlewki z wodą, wymieszano i pozostawiono na pewien czas. W pierwszym etapie doświadczenia zbadano odczyn otrzymanej mieszaniny za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego. Efekt tego pokazano na zdjęciu 1. W drugim etapie do mieszaniny dodano roztwór substancji X, co spowodowało efekt widoczny na zdjęciu 2.
W temperaturze 25 °C w 100 g wody rozpuszcza się 3,5 g aniliny. Gęstość otrzymanego roztworu jest równa 1 g ∙ cm−3. Masa molowa tego związku jest równa 93 g ∙ mol−1.
Oblicz pH wodnego roztworu aniliny nasyconego w temperaturze 𝟐𝟓 °𝐂.
Ocena poprawności zdań dotyczących lecytyny. Zadanie 31. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Lecytyny są naturalnymi związkami o dużym znaczeniu biologicznym. Znalazły one zastosowanie m.in. w przemyśle spożywczym jako emulgatory, czyli substancje stabilizujące emulsję. Ogólną strukturę lecytyny przedstawia wzór:
Symbolami –R1 i –R2 oznaczono grupy węglowodorowe. Najczęściej występujące łańcuchy węglowodorowe w cząsteczkach lecytyny wymieniono w poniższej tabeli.
Cząsteczka lecytyny zawsze zawiera co najmniej jeden nienasycony łańcuch węglowodorowy.
Na podstawie: E. Siepka, Ł. Bobak, W. Gładkowski, Charakterystyka aktywności biologicznej fosfolipidów żółtka, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”, 2015, nr 2(99).
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Istnieją cząsteczki lecytyny, które są achiralne. 2. Lecytyna jest substancją powierzchniowo czynną, ponieważ jej cząsteczka zawiera grupy polarne i łańcuchy niepolarne.
Określenie stosunku molowego reagentów: lecytyny oraz NaOH. Zadanie 32.1. Arkusz CKE chemia czerwiec 2024 rozszerzony (1 punkt)
Lecytyny są naturalnymi związkami o dużym znaczeniu biologicznym. Znalazły one zastosowanie m.in. w przemyśle spożywczym jako emulgatory, czyli substancje stabilizujące emulsję. Ogólną strukturę lecytyny przedstawia wzór:
Symbolami –R1 i –R2 oznaczono grupy węglowodorowe. Najczęściej występujące łańcuchy węglowodorowe w cząsteczkach lecytyny wymieniono w poniższej tabeli.
Cząsteczka lecytyny zawsze zawiera co najmniej jeden nienasycony łańcuch węglowodorowy.
Na podstawie: E. Siepka, Ł. Bobak, W. Gładkowski, Charakterystyka aktywności biologicznej fosfolipidów żółtka, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”, 2015, nr 2(99).
Próbkę lecytyny ogrzewano z wodnym roztworem wodorotlenku sodu. Zaszła reakcja chemiczna, zgodnie ze schematem:
Uzupełnij zdanie. Określ stosunek liczby moli wodorotlenku sodu do liczby moli lecytyny w opisanej reakcji. Stosunek liczby moli wodorotlenku sodu do liczby moli lecytyny jest równy:
