DWMED

Na rysunkach A i B przedstawiono, w różnym położeniu, te same kości i mięśnie odpowiedzialne za ruchy przeciwstawne kończyny górnej w stawie łokciowym.

a) Podaj nazwy mięśni oznaczonych na rysunkach numerami 1. i 2.

1. …..
2. …..

b) Określ, na czym polega antagonizm pracy mięśni oznaczonych na rysunkach numerami 1. i 2. podczas ruchu kończyny górnej w stawie łokciowym.v

Na rysunku przedstawiono budowę szkieletu dorosłego człowieka.

a) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące budowy i funkcji szkieletu dorosłego człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

b) Spośród wymienionych nazw elementów szkieletu człowieka wybierz i podkreśl wszystkie nazwy tych, które wchodzą w skład szkieletu osiowego.

czaszka
obręcz miednicza
kręgosłup
żebra
mostek
obręcz barkowa

Podstawową przyczyną krzywicy u dzieci jest niedobór witaminy D, spowodowany najczęściej niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne lub niedoborami pokarmowymi.

a) Wyjaśnij, dlaczego niedobór witaminy D może być przyczyną krzywicy u dzieci. W odpowiedzi uwzględnij funkcję tej witaminy.

b) Wykaż związek między ekspozycją na światło słoneczne a syntezą witaminy D w organizmie człowieka.

Skóra, stanowiąca powłokę ciała człowieka, jest narządem narażonym na działanie różnych szkodliwych czynników środowiska zewnętrznego.

Na rysunku przedstawiono budowę skóry człowieka.

a) Podaj dwie różne funkcje ochronne warstwy zrogowaciałej naskórka.

1.

2.

b) Określ funkcję, jaką pełni w organizmie człowieka warstwa podskórna, ze względu na występowanie w niej komórek tkanki tłuszczowej.

Tkanki występujące w organizmie człowieka pełnią ściśle określone funkcje.

Uzupełnij tabelę opisującą funkcje tkanek i ich przystosowanie do pełnienia określonej funkcji w organizmie człowieka – wpisz w puste komórki brakujące informacje.

Dzięki nowoczesnym metodom hodowli uzyskano wiele nowych odmian roślin i zwierząt, np. wysokoplenne odmiany zbóż, których uprawy wymagają intensywnego nawożenia.

Podaj przykład takiego zagrożenia dla środowiska, jakie może wynikać z intensywnego nawożenia upraw zbóż nawozami sztucznymi.

W skład smogu wchodzą szkodliwe związki chemiczne (np. tlenki azotu, tlenki siarki) i cząstki stałe pochodzące np. ze spalania węgla, drewna lub biomasy.

Określ, czy poniższe informacje dotyczące smogu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Foka szara jest drapieżnikiem, odżywiającym się rybami należącymi do najbardziej liczebnych gatunków. Jej ofiarami stają się osobniki o mniejszych zdolnościach do ucieczki. Jeszcze pod koniec XIX wieku foki traktowano jak szkodniki niszczące sieci i ograniczające połowy rybakom. Był to jeden z powodów, dla których w rejonie Zatoki Gdańskiej powszechne były polowania na te zwierzęta. Obecnie jest to gatunek zagrożony wyginięciem. Z inicjatywy WWF zostały opracowane projekty programów ochrony foki szarej.


a) Na podstawie powyższych informacji wykaż, że foki, żywiące się rybami należącymi do najbardziej liczebnych gatunków, korzystnie wpływają na różnorodność gatunkową ryb w morzu.

b) Zaznacz w tabeli rodzaj ochrony: czynną (C) lub bierną (B), którą stanowią działania proponowane w ramach Programu Ochrony Foki Szarej WWF Polska.

Poniżej przedstawiono fragment sieci pokarmowej w ekosystemie wodnym.

Określ wszystkie poziomy troficzne ryb planktonożernych i ryb drapieżnych w tym ekosystemie.

Ryby planktonożerne:

Ryby drapieżne:

Wyróżnia się trzy poziomy różnorodności biologicznej: genetyczny, gatunkowy i ekosystemowy.

Spośród wymienionych przykładów A–D wybierz i zaznacz ten, który odzwierciedla różnorodność gatunkową.

A. Zróżnicowana długość włosów u ludzi.
B. Występowanie różnych kolorów sierści u psów.
C. Obecność różnych chwastów w uprawie zboża.
D. Różnice między typami łąk w górach i na nizinach.

Każdej z wymienionych technik inżynierii genetycznej A–C przyporządkuj jeden opis wybrany z tabeli spośród 1.–4.

Grupy krwi układu AB0 człowieka są warunkowane przez gen mający trzy allele: I A, I B oraz i. Kobieta mająca grupę krwi AB i mężczyzna mający grupę krwi B mają dziecko, które ma grupę krwi A.

a) Zapisz genotypy tych rodziców, stosując podane oznaczenia alleli genu.

Genotyp matki: …….

Genotyp ojca: ……..

b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB.

Prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB: …… %

W cząsteczce DNA jedna nić jest nicią kodującą, a druga – matrycową.

a) Uzupełnij tabelę – zapisz kolejność nukleotydów w cząsteczce mRNA powstałej na drodze transkrypcji nici matrycowej tego fragmentu DNA.

b) Określ rolę mRNA w procesie biosyntezy białka.

DNA zbudowany jest z czterech rodzajów nukleotydów różniących się jedynie zasadami azotowymi. Zasady – adenina (A) i tymina (T) oraz cytozyna (C) i guanina (G) – tworzą pary zasad komplementarnych.

Wybierz spośród A–D i zaznacz dwa prawidłowe stwierdzenia dotyczące zawartości zasad azotowych w prawidłowej dwuniciowej cząsteczce DNA organizmów eukariotycznych.

A. Cząsteczek adeniny i tyminy jest w cząsteczce DNA tyle samo, ile cząsteczek cytozyny i guaniny.
B. Łączna liczba cząsteczek adeniny i guaniny jest w cząsteczce DNA taka sama jak liczba cząsteczek tyminy i cytozyny.
C. W cząsteczce DNA liczba cząsteczek adeniny może być inna niż tyminy, a cytozyny – inna niż guaniny.
D. W cząsteczce DNA jest taka sama liczba cząsteczek adeniny jak liczba cząsteczek tyminy, a liczba cząsteczek cytozyny – taka sama jak guaniny.

W tabeli przedstawiono wyniki badań stężenia progesteronu we krwi pewnej kobiety podczas prawidłowo przebiegającej ciąży.

a) Sformułuj wniosek na podstawie analizy danych przedstawionych w tabeli.

b) Wybierz spośród A–D i zaznacz właściwe dokończenie zdania.

Badanie poziomu progesteronu wykonane w drugim trymestrze ciąży pozwala ocenić funkcjonowanie

A. ciałka żółtego.
B. jajnika.
C. łożyska.
D. ciałka białawego.

c) Podaj jeden przykład znaczenia odpowiedniego poziomu progesteronu w organizmie matki dla prawidłowego przebiegu ciąży.