DWMED

Jednym z procesów biegnących podczas glikolizy jest reakcja w wyniku której dochodzi do przekształcenia aldehydu 3-fosfoglicerynowego w 1,3-bisfosfoglicerynian (1,3-BPG), a katalizuje ją pewien enzym X:

Na podstawie: J. M. Berg, L. Stryer, J. L. Tymoczko, G. J. Gatto, Biochemia, Warszawa 2019.

Wśród nazw wymienionych enzymów podkreśl tę, która odpowiada enzymowi X biorącemu udział w opisanym procesie:

Wodny roztwór zawierający jony chromu(III), czyli Cr³⁺, chromiany(III) w postaci hydroksokompleksów, tlenek oraz wodorotlenek chromu(III)

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Tlenek chromu(VI), chromiany oraz dwuchromiany(VI)

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Sole manganu(II), wodorotlenek manganu(II)…

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Wodna zawiesina tlenku manganu(IV)…

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Świeżo uzyskany roztwór manganianu(VI) potasu…

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Wodny lub zakwaszony roztwór manganianu(VII) potasu oraz krystaliczny manganian(VII) potasu

Fotografie z dokładniejszym opisem dostępne są po wykupieniu dostępu do platformy.

Plik PDF z arkuszem opublikowany zostanie 26 kwietnia o godzinie 15:00 i dostępny będzie do 30 kwietnia 2025 roku do godziny 23:59 pod poniższym linkiem:

O atomach dwóch pierwiastkach chemicznych X oraz Y wiadomo, że w stanie podstawowym:

– ich wszystkie elektrony walencyjne mają taką samą wartość głównej liczby kwantowej, a wartość maksymalna magnetycznej liczby kwantowej dla ich elektronów walencyjnych wynosi 1,

– pierwiastek X ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów niesparowanych niż pierwiastek Y, ale pierwiastek Y ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów sparowanych niż pierwiastek X,

– liczba orbitali opisujących elektrony sparowane pierwiastka X wynosi 6.

Stosując symbole podpowłok napisz konfigurację elektronową pierwiastka X w stanie podstawowym i określ wartość pobocznej liczby kwantowej elektronów niesparowanych.

O atomach dwóch pierwiastkach chemicznych X oraz Y wiadomo, że w stanie podstawowym:

– ich wszystkie elektrony walencyjne mają taką samą wartość głównej liczby kwantowej, a wartość maksymalna magnetycznej liczby kwantowej dla ich elektronów walencyjnych wynosi 1,

– pierwiastek X ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów niesparowanych niż pierwiastek Y, ale pierwiastek Y ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów sparowanych niż pierwiastek X,

– liczba orbitali opisujących elektrony sparowane pierwiastka X wynosi 6.

Spośród wodorków pierwiastków X oraz Y wybierz i napisz wzór sumaryczny tego związku chemicznego, którego cząsteczki nie mają budowy płaskiej oraz określ liczbę walencyjnych wolnych par elektronowych w cząsteczce drugiego z wodorków.

O atomach dwóch pierwiastkach chemicznych X oraz Y wiadomo, że w stanie podstawowym:

– ich wszystkie elektrony walencyjne mają taką samą wartość głównej liczby kwantowej, a wartość maksymalna magnetycznej liczby kwantowej dla ich elektronów walencyjnych wynosi 1,

– pierwiastek X ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów niesparowanych niż pierwiastek Y, ale pierwiastek Y ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów sparowanych niż pierwiastek X,

– liczba orbitali opisujących elektrony sparowane pierwiastka X wynosi 6.

Atomy pierwiastków X oraz Y budują związek chemiczny o wzorze XY₅. W gazowym stanie skupienia geometrię jego cząsteczki w teorii VSEPR przedstawia jeden z poniższych modeli.

Wybierz właściwy model opisujący budowę przestrzenną cząsteczki XY₅, a następnie oceń, czy ma ona budowę polarną.

O atomach dwóch pierwiastkach chemicznych X oraz Y wiadomo, że w stanie podstawowym:

– ich wszystkie elektrony walencyjne mają taką samą wartość głównej liczby kwantowej, a wartość maksymalna magnetycznej liczby kwantowej dla ich elektronów walencyjnych wynosi 1,

– pierwiastek X ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów niesparowanych niż pierwiastek Y, ale pierwiastek Y ma trzykrotnie więcej walencyjnych elektronów sparowanych niż pierwiastek X,

– liczba orbitali opisujących elektrony sparowane pierwiastka X wynosi 6.

Atomy pierwiastków X oraz Y budują związek chemiczny o wzorze XY₅. W gazowym stanie skupienia geometrię jego cząsteczki w teorii VSEPR przedstawia jeden z poniższych modeli.

Podkreśl wyrażenia w nawiasach tak, aby powstały zdania prawdziwe.

Dawka pochłonięta promieniowania to energia zaabsorbowana przez próbkę wystawioną na działanie promieniowania, a jej jednostką jest grey (Gy). Stopień radiacyjnego uszkodzenia żywej tkanki zależy od typu promieniowania i rodzaju tkanki, dlatego w praktyce stosuje się tzw. równoważnik dawki (którego jednostką jest siwert, Sv), uwzględniający typ promieniowania, z którym związany jest współczynnik jakości promieniowania QF:

równoważnik dawki = QF ∙ dawka pochłonięta

Przyjmuje się wówczas, że wartość QF dla promieniowania β oraz γ wynosi około 1, a dla promieniowania α wartość QF jest bliska 20. Im równoważnik dawki przyjmuje większą wartość, tym poddana działaniu promieniowania przez określony czas żywa tkanka będzie mieć większe uszkodzenia. Przykładami naturalnych nuklidów promieniotwórczych są ²¹⁸Po oraz ²⁰⁸Tl, a okres półtrwania  każdego z nich wynosi około 3 minut. W wyniku rozpadu pierwszego z wymienionych powstają atomy ²¹⁴Pb, które ulegają kolejnej przemianie z utworzeniem izobaru zawierającego 83 elektrony. Z kolei z nuklidu ²⁰⁸Tl powstaje trwały izotop ołowiu zawierający 126 neutronów.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018 oraz A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Przez 10 sekund pewne identyczne tkanki poddano działaniu promieniowania emitowanego w wyniku rozpadów początkowej liczby 9,03∙10²³ atomów każdego z nuklidów – ²¹⁸Po oraz ²⁰⁸Tl. W opisanym czasie promieniowanie emitowane podczas rozpadu nuklidów ²¹⁴Pb praktycznie nie miało wpływu na wynik doświadczenia.

Wskaż, która z próbek (²¹⁸Po czy ²⁰⁸Tl) w czasie pierwszych 10 sekund od momentu rozpoczęcia doświadczenia przyczyniła się do wyrządzenia większych uszkodzeń tkanki? Uzasadnij swój wybór.

Dawka pochłonięta promieniowania to energia zaabsorbowana przez próbkę wystawioną na działanie promieniowania, a jej jednostką jest grey (Gy). Stopień radiacyjnego uszkodzenia żywej tkanki zależy od typu promieniowania i rodzaju tkanki, dlatego w praktyce stosuje się tzw. równoważnik dawki (którego jednostką jest siwert, Sv), uwzględniający typ promieniowania, z którym związany jest współczynnik jakości promieniowania QF:

równoważnik dawki = QF ∙ dawka pochłonięta

Przyjmuje się wówczas, że wartość QF dla promieniowania β oraz γ wynosi około 1, a dla promieniowania α wartość QF jest bliska 20. Im równoważnik dawki przyjmuje większą wartość, tym poddana działaniu promieniowania przez określony czas żywa tkanka będzie mieć większe uszkodzenia. Przykładami naturalnych nuklidów promieniotwórczych są ²¹⁸Po oraz ²⁰⁸Tl, a okres półtrwania  każdego z nich wynosi około 3 minut. W wyniku rozpadu pierwszego z wymienionych powstają atomy ²¹⁴Pb, które ulegają kolejnej przemianie z utworzeniem izobaru zawierającego 83 elektrony. Z kolei z nuklidu ²⁰⁸Tl powstaje trwały izotop ołowiu zawierający 126 neutronów.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018 oraz A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Izobary to nuklidy różnych pierwiastków chemicznych mające taką samą sumaryczną liczbę protonów oraz neutronów.

Zapisz symbole dwóch nuklidów powstających w trakcie opisanych przemian promieniotwórczych, będące izobarami względem nuklidów ulegających tym przemianom. W tym celu uzupełnij poniższe szablony symbolami odpowiednich pierwiastków chemicznych oraz wartościami liczb masowych i atomowych.

Dawka pochłonięta promieniowania to energia zaabsorbowana przez próbkę wystawioną na działanie promieniowania, a jej jednostką jest grey (Gy). Stopień radiacyjnego uszkodzenia żywej tkanki zależy od typu promieniowania i rodzaju tkanki, dlatego w praktyce stosuje się tzw. równoważnik dawki (którego jednostką jest siwert, Sv), uwzględniający typ promieniowania, z którym związany jest współczynnik jakości promieniowania QF:

równoważnik dawki = QF ∙ dawka pochłonięta

Przyjmuje się wówczas, że wartość QF dla promieniowania β oraz γ wynosi około 1, a dla promieniowania α wartość QF jest bliska 20. Im równoważnik dawki przyjmuje większą wartość, tym poddana działaniu promieniowania przez określony czas żywa tkanka będzie mieć większe uszkodzenia. Przykładami naturalnych nuklidów promieniotwórczych są ²¹⁸Po oraz ²⁰⁸Tl, a okres półtrwania  każdego z nich wynosi około 3 minut. W wyniku rozpadu pierwszego z wymienionych powstają atomy ²¹⁴Pb, które ulegają kolejnej przemianie z utworzeniem izobaru zawierającego 83 elektrony. Z kolei z nuklidu ²⁰⁸Tl powstaje trwały izotop ołowiu zawierający 126 neutronów.

Na podstawie: P. Atkins, L. Jones, Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, Warszawa 2018 oraz A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

Naturalne rozpady promieniotwórcze klasyfikowane są do reakcji I-rzędu. W przypadku takich przemian czas połowicznego rozpadu opisuje zależność:

w której wielkość k jest stałą szybkości rozpadu promieniotwórczego.

Przez pewien czas obserwowano rozpad próbki stanowiącej 1 mol atomów nuklidu ²¹⁴Pb. Rejestrowano wtedy liczbę wyemitowanych cząstek, które w polu elektrycznym odchylają się w kierunku dodatnio naładowanej elektrody. Uzyskane dane pomiarowe przedstawiono w postaci graficznej:

Na podstawie niezbędnych obliczeń ustal wartość stałej szybkości rozpadu tego nuklidu. Wynik podaj z jednostką, z dokładnością do trzech cyfr znaczących.