Uzupełnienie współczynnikami stechiometrycznymi schematu reakcji redoks. Zadanie 21. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
W środowisku wodnym aniony tiosiarczanowe reagują z chlorem zgodnie ze schematem:
S2O32– + Cl2 + H2O → SO42– + Cl– + H3O+
Podczas tej reakcji aniony tiosiarczanowe ulegają utlenieniu, które przebiega według schematu:
S2O32– + 15H2O → 2SO42– + 10H3O+ + 𝑥e–
Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie reakcji. ……. S2O32– + …….Cl2 + …….H2O → ……. SO42– + …….Cl– + …….H3O+
Zapis równania reakcji redukcji z udziałem jonów zawierających technet. Zadanie 22. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Technet, podobnie jak mangan, jest pierwiastkiem, który w związkach chemicznych może występować na VI stopniu utlenienia. Jony TcO42− są trwałe jedynie w środowisku silnie zasadowym, natomiast w roztworach obojętnych ulegają dysproporcjonowaniu, zgodnie ze schematem:
TcO42− + H2O → TcO4− + TcO2 + OH–
Na podstawie: L. Kolditz, Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.
Napisz w formie jonowej skróconej, z uwzględnieniem liczby wymienianych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równanie reakcji redukcji zachodzącej podczas opisanej przemiany. Uwzględnij środowisko reakcji.
Uzupełnienie schematu z wyborem wzorów odpowiednich odczynników. Zadanie 23. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Przeprowadzono doświadczenie, podczas którego do probówek I i II z wodnymi roztworami pewnych substancji dodano jeden, taki sam odczynnik. W obu probówkach zaszły reakcje utleniania i redukcji. Po zakończeniu doświadczenia w obu probówkach widoczny był brunatny osad.
Uzupełnij schemat przeprowadzonego doświadczenia. Zaznacz wzory substancji, których wodne roztwory znajdowały się w probówkach I i II, oraz wzór odczynnika dodanego do obu probówek.
Obliczanie liczby atomów węgla w cząsteczce alkanu. Zadanie 24. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Pewien alkan, którego achiralne cząsteczki mają rozgałęziony łańcuch węglowy, w temperaturze 𝑇 i pod ciśnieniem 𝑝 jest gazem i ma gęstość 50 razy większą od gęstości wodoru wyznaczonej w tych samych warunkach. W reakcji chlorowania tego alkanu może powstać 6 różnych monochloropochodnych, będących izomerami konstytucyjnymi (bez uwzględniania stereoizomerów).
Oblicz liczbę atomów węgla w cząsteczce opisanego alkanu oraz napisz jego wzór półstrukturalny (grupowy).
Wyjaśnienie wzrostu równowagowego stopnia przemiany ze wzrostem ciśnienia. Zadanie 25.1. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Reakcję hydratacji (uwodnienia) etenu opisuje równanie:
Równowagowy stopień przereagowania etenu, który jest miarą wydajności przedstawionej reakcji, zależy od warunków prowadzenia procesu: temperatury i ciśnienia. Tę zależność przedstawiono na poniższym wykresie.
Na podstawie: E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, Warszawa 2008.
Wyjaśnij, dlaczego w danej temperaturze równowagowy stopień przereagowania etenu w opisanej reakcji jest tym większy, im wyższe jest ciśnienie, pod którym prowadzona jest reakcja.
Określenie efektu cieplnego reakcji hydratacji etenu. Zadanie 25.2. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Reakcję hydratacji (uwodnienia) etenu opisuje równanie:
Równowagowy stopień przereagowania etenu, który jest miarą wydajności przedstawionej reakcji, zależy od warunków prowadzenia procesu: temperatury i ciśnienia. Tę zależność przedstawiono na poniższym wykresie.
Na podstawie: E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, Warszawa 2008.
Rozstrzygnij, czy reakcja hydratacji etenu jest procesem endo- czy egzotermicznym. Odpowiedź uzasadnij. Rozstrzygnięcie: Uzasadnienie:
Zapis równań reakcji chemicznych z udziałem pochodnych benzenu. Zadanie 26. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (2 punkty)
Na poniższym schemacie zilustrowano ciąg przemian chemicznych. Literami X oraz Y oznaczono produkty organiczne kolejnych przemian.
Napisz w formie jonowej skróconej równania reakcji 1. i 2. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków organicznych. Równanie reakcji 1.: Równanie reakcji 2.:
Wskazanie typu oraz mechanizmu reakcji chemicznej. Zadanie 27. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Na poniższym schemacie zilustrowano ciąg przemian chemicznych. Literami X oraz Y oznaczono produkty organiczne kolejnych przemian.
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie. Organiczny produkt reakcji 3. powstaje w procesie (substytucji / addycji / eliminacji) zachodzącym według mechanizmu (rodnikowego / elektrofilowego / nukleofilowego).
Wybór wzoru związku chemicznego którego cząsteczki są chiralne z uzasadnieniem. Zadanie 28. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Poniżej podano wzory półstrukturalne (grupowe) trzech związków organicznych.
Wybierz związek (A, B albo C), którego cząsteczki są chiralne, i napisz literę, którą oznaczono jego wzór. Uzasadnij swój wybór – odwołaj się do budowy cząsteczek tego związku. Związek: Uzasadnienie:
Rysowanie wzorów grupowych związków chemicznych spełniających określone kryteria. Zadanie 29. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (2 punkty)
Poniżej podano wzory półstrukturalne (grupowe) trzech związków organicznych.
Każdy ze związków A, B, C ma izomery. Poniżej opisano trzy z nich – oznaczone odpowiednio jako związki A1, B1, C1.
• Związek A1 to izomer związku A, który można utlenić do związku B.
• Związek B1 to izomer związku B, który można zredukować do związku A.
• Związek C1 to izomer związku C, który można otrzymać przez utlenienie związku B.
Narysuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków A1, B1 i C1. A1: B1: C1:
Obliczanie stężeniowej stałej równowagi syntezy fosgenu. Zadanie 30. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (2 punkty)
Fosgen to silnie trujący związek o wzorze COCl2. W reakcjach fosgenu z alkoholami otrzymuje się odpowiednie estry kwasu węglowego, a w procesach polikondensacji z udziałem fosgenu powstają poliwęglany – szeroko stosowane tworzywa zastępujące szkło. Substratami do otrzymywania fosgenu są tlenek węgla(II) i chlor. W mieszaninie tych gazów zachodzi – pod wpływem światła – odwracalna reakcja opisana równaniem:
CO (g) + Cl2 (g) ⇄ COCl2 (g)
Do reaktora o pojemności 4,0 dm3 wprowadzono gazowe substraty: 0,40 mol CO i 0,20 mol Cl2. Gdy w temperaturze 𝑇 ustaliła się równowaga, stwierdzono, że przereagowało 80% chloru.
Oblicz stężeniową stałą równowagi syntezy fosgenu w temperaturze 𝑻.
Zapis równania reakcji fosgenu z metanolem. Zadanie 31. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Fosgen to silnie trujący związek o wzorze COCl2. W reakcjach fosgenu z alkoholami otrzymuje się odpowiednie estry kwasu węglowego, a w procesach polikondensacji z udziałem fosgenu powstają poliwęglany – szeroko stosowane tworzywa zastępujące szkło. Substratami do otrzymywania fosgenu są tlenek węgla(II) i chlor. W mieszaninie tych gazów zachodzi – pod wpływem światła – odwracalna reakcja opisana równaniem:
CO (g) + Cl2 (g) ⇄ COCl2 (g)
Napisz równanie reakcji fosgenu z metanolem w stosunku molowym 1 : 2. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.
Zapis równania reakcji otrzymywania poliwęglanu. Zadanie 32. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Fosgen to silnie trujący związek o wzorze COCl2. W reakcjach fosgenu z alkoholami otrzymuje się odpowiednie estry kwasu węglowego, a w procesach polikondensacji z udziałem fosgenu powstają poliwęglany – szeroko stosowane tworzywa zastępujące szkło. Substratami do otrzymywania fosgenu są tlenek węgla(II) i chlor. W mieszaninie tych gazów zachodzi – pod wpływem światła – odwracalna reakcja opisana równaniem:
CO (g) + Cl2 (g) ⇄ COCl2 (g)
Bisfenol A, którego wzór przedstawiono poniżej, stosuje się do otrzymywania poliwęglanu.
W tym celu bisfenol A poddaje się najpierw reakcji z wodorotlenkiem sodu, która przebiega tak samo jak reakcja tego wodorotlenku z fenolem, a następnie przeprowadza się polikondensację produktu tej reakcji z fosgenem.
Uzupełnij schemat tak, aby powstało równanie reakcji otrzymywania poliwęglanu z bisfenolanu sodu i fosgenu.
Wskazanie stopnia utlenienia oraz typu hybrydyzacji atomów węgla. Zadanie 33.1. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (2 punkty)
Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne (grupowe) dwóch związków zapachowych: geranialu oraz geraniolu.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2013.
Uzupełnij tabelę. Wpisz formalny stopień utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali walencyjnych atomu węgla oznaczonego literą a w cząsteczkach geranialu i geraniolu.
Ocena poprawności zdań dotyczących geraniolu i geranialu. Zadanie 33.2. Arkusz CKE chemia maj 2023 rozszerzony formuła 2015 (1 punkt)
Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne (grupowe) dwóch związków zapachowych: geranialu oraz geraniolu.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2013.
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. 1. Geraniol jest produktem redukcji geranialu. 2. W cząsteczce geranialu liczba wiązań 𝜋 jest większa niż w cząsteczce geraniolu.
